Cymrodoriaeth rhyngwladol o bwys i ymchwilydd addawol lleol

DR Karina MarsdenMae ymchwilydd ôl-ddoethuriaeth yn Ysgol Gwyddorau Naturiol Prifysgol Bangor wedi ennill Cymrodoriaeth Fyd-eang Marie Sklodowska Curie, a gyllidir drwy Horizon 2020 y Comisiwn Ewropeaidd.

Mae’r Gymrodoriaeth, sydd yn hyrwyddo symud rhyngwladol a chyfnewid gwybodaeth, yn galluogi Dr Karina Marsden o Fethesda i dreulio dwy flynedd yn gweithio ym Mhrifysgol Melbourne, Awstralia, cyn dychwelyd i Brifysgol Bangor ar gyfer blwyddyn olaf ei phroject ymchwil. Dyfarnwyd y Gymrodoriaeth yn dilyn cais ar y cyd rhwng Prifysgolion Bangor a Melbourne.

Yn ystod y project hyfforddi drwy ymchwilio, bydd Karina yn cael cyfleoedd i ddysgu modelu mathemategol, ecoleg foleciwlaidd a dulliau isotopau sefydlog er mwyn cael gwell ddealltwriaeth o’r ffordd y caiff  nitrogen  ei gylchu yn y pridd mewn ffermydd llaeth. Nod y project, ‘Targed-N₂O’, yw sefydlu effeithiolrwydd amgylcheddol ac economaidd strategaethau i  leihau’r nwy tŷ gwydr pwerus, ocsid nitrus.

Mae Karina, sydd yn 29 oed, yn gyn disgybl o Ysgol Friars, ac enillodd ei gradd gyntaf mewn Gwyddor Amgylcheddol a gradd PhD mewn Gwyddor Amgylcheddol a Phridd  ym Mhrifysgol Bangor. Ers ennill ei doethuriaeth mae wedi bod yn gweithio fel ymchwilydd ôl-ddoethurol ym Mhrifysgol Bangor.

Meddai Karina: “Rwy’n edrych ymlaen at ddechrau  fy Nghymrodoriaeth Marie Sklodowska Curie. Mae hyn yn gyfle gwych i mi ennill profiad rhyngwladol ym Mhrifysgol Melbourne,   datblygu rhwydweithiau byd-eang gyda gwyddonwyr blaenllaw yn y maes a dysgu sgiliau newydd y gallaf eu defnyddio yn fy ymchwil i’r dyfodol.  Caf gyfle i rannu y technegau newydd byddaf yn eu dysgu gyda’m cydweithwyr a myfyrwyr ôl-radd wrth i mi ddychwelyd i Fangor ar gyfer blwyddyn olaf y gymrodoriaeth.”

Meddai Dave Chadwick, Athro Systemau Defnydd Tir Cynaliadwy yn yr Ysgol Gwyddorau Naturiol:

“Mae’n wych gweld llwyddiant parhaus Karina. Dechreuodd ei PhD ar ‘Sheep urine patch nitrous oxide emissions: Measurement and mitigation’,  gyda mi a’r Athro Davey Jones yn 2012, gan gynhyrchu saith cyhoeddiad. Yn dilyn hyn cafodd ei swydd ôl-ddoethurol gyntaf ar broject a gyllidwyd gan NERC roeddwn yn ei arwain i ymchwilio i’r cysylltiad rhwng  ymddygiad  defaid yn pori ac allyriadau ocsid nitrus ym mhorfeydd yr ucheldir. Mae’r ymchwil yma wedi denu sylw cynyddol gan ei fod yn awgrymu y gall ôl-troed carbon ŵyn fod yn llai na’n amcangyfrif presennol. Mae Cymrodoriaeth Marie Curie newydd Karina yn galluogi iddi ddilyn ei diddordeb mewn cynhyrchu da byw cynaliadwy gyda grŵp ymchwil rhagorol yn Awstralia. Rwy’n edrych ymlaen at y cydweithio newydd a chyffrous yma gyda’r Athro Rich Eckard a’i dîm ym Mhrifysgol Melbourne, a’r cyhoeddiadau sydd yn sicr o ddilyn yn ei sgil!”

Esboniodd Karina fwy am ei gwaith gan ddweud:

“Bydd fy mhroject yn edrych ar ffyrdd posib i leihau allyriadau  o’r nwy tŷ gwydr pwerus Ocsid nitrus o ffermydd llaeth. Mae ocsid nitrus wedi ei alw'r ‘nwy tŷ gwydr anghofiedig’,  gan fod mwy o bobl yn ymwybodol o fethan wrth ystyried allyriadau nwyon gan dda byw. Mae ocsid nitrus 300 gwaith yn fwy pwerus fel nwy tŷ gwydr, ac fe’i cynhyrchir gan ficro organebau yn y pridd mewn mannau lle mae lefel uchel o nitrogen, fel lle mae gwrtaith wedi ei wasgaru neu lle mae anifeiliaid yn gollwng eu carthion ar y borfa. Mae’n bwysig  ymestyn ein dealltwriaeth o ffyrdd i leihau allyriadau nwyon tŷ gwydr o ffermydd llaeth, gan fod angen i systemau bwyd ledled y byd fod yn fwy cynaliadwy.”

Dyddiad cyhoeddi: 15 Hydref 2018