Wrth i rew y môr gilio, a fydd gwynt yn creu gwres yn nyfroedd yr Iwerydd yn y cefnfor Arctig?

Mae rhanbarth yr Arctig yn cynhesu ddwywaith mor gyflym â gweddill y blaned, a’r arwydd mwyaf amlwg o hyn yw bod y rhew môr sy’n gorchuddio Cefnfor yr Arctig yn cilio.

Mae’r gorchudd o rew môr ar ei isaf yn dymhorol tua chanol mis Medi bob blwyddyn, ac mae wedi bod yn is nag erioed yn ystod y blynyddoedd diwethaf.

Mae’n edrych yn debyg y cyrhaeddir y tymheredd isaf ond un yn 2016, ers y tymheredd isaf erioed a gofnodwyd yn 2012.

Wrth i wyddonwyr yr Arctig fynd i'r afael â'r graddau y mae cynhesu Arctig eithafol yn cael ei reoli gan ddylanwadau atmosfferig a chefnforol allanol, mae ymchwilwyr ym Mhrifysgol Bangor wedi canfod nad oes unrhyw dystiolaeth bod cynnydd yn y gwyntoedd o ddyfroedd mewnlifol yr Iwerydd yn creu gwres.

Yn y Cefnfor Arctig, mae digon o wres yn y dyfroedd tanwynebol sy'n tarddu o’r Iwerydd (ffynhonnell fwyaf gwres cefnforol) i doddi'r gorchudd o rew môr yr Arctig yn llwyr yn y ddwy flynedd nesaf, ond oherwydd haen o ddŵr Arctig ffres ac oer, mae’r dŵr cynnes yn cael ei ynysu oddi wrth wyneb isaf y rhew môr, yn ogystal ag wyneb y môr.

Credir yn gyffredinol y bydd y gwynt yn corddi haenau wyneb y môr yn fwy effeithiol wrth i’r rhew môr gilio, gan ddod â rhywfaint o’r gwres hwn i'r wyneb.

Ond mae ymchwil diweddar gan Brifysgol Bangor yn gwrth-ddweud hyn.

Yn ôl yr Yr Athro Tom Rippeth, Ysgol Gwyddorau Eigion:

"Dengys cyfres o fesuriadau newydd a wnaed gan ein tîm ymchwil yn ystod 'storm berffaith' o lefelau rhew môr isel a’r storm Arctig gryfaf a gofnodwyd erioed yn yr haf, ym mis Awst 2012, nad yw hyn yn wir.

Dengys y mesuriadau nad oedd unrhyw dystiolaeth o gynnydd yn y gwres a grëwyd gan ddyfroedd mewnlifol yr Iwerydd, er gwaethaf yr amodau di-rew a stormus."

Cofnodwyd hyn mewn cydweithrediad â Phrifysgol Yale, y Canadian Department of Fisheries and Oceans, y Woods Hole Oceanographic Institution a’r National Oceanography Centre.

Mae'r canlyniadau newydd, a fydd yn cael eu cyhoeddi yn y Geophysical Research Letters, yn cefnogi model newydd tîm Bangor o gymysgu yn y rhanbarth sy’n dangos bod y cynnydd yn y gwres a gorddir yn gyfyngedig i berimedr y môr, lle gall cerhyntau llanw cryf yn ogystal â'r gwynt effeithio ar y cymysgu ger y llethr cyfandirol serth.

Dyddiad cyhoeddi: 19 Medi 2016