Alumnus Prifysgol Bangor yn ennill Gwobr Goffa Daniel Owen yn yr Eisteddfod Genedlaethol

Datganiad gan yr Eisteddfod

Guto Dafydd yw enillydd Gwobr Goffa Daniel Owen eleni, ac fe dderbyniodd yr anrhydedd mewn seremoni ar lwyfan y Pafiliwn heddiw. 

Erbyn hyn, mae Guto wedi hen arfer â sefyll mewn seremonïau Eisteddfodol, gan iddo ennill y Goron ddoe, ynghyd â Choron Eisteddfod Genedlaethol Sir Gâr yn 2014 a Gwobr Goffa Daniel Owen ddwy flynedd yn ddiweddarch yn Eisteddfod Genedlaethol Sir Fynwy.

Tasg yr wyth a ymgeisiodd oedd creu nofel heb ei chyhoeddi gyda llinyn storïol cryf, heb fod yn llai na 50,000 o eiriau.  Y wobr yw Medal Goffa Daniel Owen, yn rhoddedig gan Ross a Susan Morgan, Llanrwst, a £5,000, (£3,500 er cof am Olwen Mai Williams, Foel, Cwm Penmachno gan ei theulu, £1,000 Gwasg Carreg Gwalch, a £500 gan Ymddiriedolaeth D Tecwyn Lloyd)

Y beirniaid oedd Haf Llewelyn, Dyfed Edwards a Llwyd Owen, ac wrth draddodi’r feirniadaeth dywedodd Haf Llewelyn, “Un yn unig oedd yn y ras, ac roedd y tri ohonom yn hollol gytûn ar hynny - Carafanio - Arglwydd Diddymdra

“Wedi profi teimladau cymysg wrth fynd trwy'r saith ymgais flaenorol, roedden ni'n eithaf pryderus, gan nad oedden ni'n awyddus i'ch amddifadu o enillydd.  Ond dyna droi at dudalen gyntaf 'Carafanio',  a daeth ton o ryddhad droson ni.

“Nid mewn cae ar wahân y mae'r awdur hwn, ond yn hytrach ar gyfandir. 

“Myfyrdod ar fywyd ydi'r nofel, myfyrdod am y pethau hynny sy'n bryder i ni, ond nid oes ymdrybaeddu mewn angst nac ing, dim ond ei dweud hi fel y mae, yn goeglyd, ddychanol.  Hanes teulu yn mynd ar wyliau carafanio sydd yma, does yna ddim stori fawr i'w dweud, na digwyddiadau ysgytwol,  does yna 'run gangster na ditectif.  A dyna fawredd y nofel, stori am fyw ydi hi - sylwadau craff  am y natur ddynol, am ddyheadau a disgwyliadau, ac am ein stad fydol, fregus.

“Apeliodd yr arddull wrthrychol ataf yn syth, bron nad ydy'r awdur yn ysbio o bell ar ei destun, yn ei watwar, yn cynnig sylwadau miniog amdanom ni Gymry, ac am ddynoliaeth yn ehangach. 

“Mae Arglwydd diddymdra hefyd yn acrobat ieithyddol, yn llwyddo i ddefnyddio 'aeldlws' a 'getawê' yn yr un frawddeg; yn hyderus i fathu ansoddeiriau fel 'hir-locsynnog' - dan ei ofal mae'r Gymraeg yn heini, yn gallu cyffwrdd pob emosiwn, yn dawnsio ac yn gwneud tin dros ben, yn iaith fodern aml-haenog, ac yn hwyl.

“Mae Carafanio yn nofel onest, yn glyfar, yn ddeifiol - weithiau'n hiraethus, ac yn ei chwmni, cefais blyciau o chwerthin yn uchel, o nodio a phorthi, o dristau weithiau, ac anobeithio, ond yn ei chwmni cefais brofi rhyddiaith ar ei orau. Llongyfarchiadau calonog felly a diolch i'r Arglwydd hwn am ein hachub rhag y diddymdra.”

Daw Guto’n wreiddiol o Drefor. Mae’n byw ym Mhwllheli gyda’i wraig, Lisa, a’r plant, Casi a Nedw. 

Bu’n cystadlu’n frwd mewn eisteddfodau bach a mawr ers blynyddoedd. Enillodd Goron Eisteddfod yr Urdd yn 2013, Coron yr Eisteddfod Genedlaethol yn 2014, a Gwobr Goffa Daniel Owen yn 2016. Ysgrifennodd y geiriau ar gyfer A Oes Heddwch, cyngerdd agoriadol Eisteddfod Genedlaethol 2017. 

Mae wedi darllen ei waith mewn degau o festrïoedd, tafarndai, llyfrgelloedd, ysgolion a neuaddau, a thrafod llenyddiaeth yn aml mewn amryw gyhoeddiadau ac ar y teledu, y radio a’r we. Cyhoeddodd nifer o lyfrau, gan gynnwys cyfrol o farddoniaeth (Ni Bia’r Awyr) a dwy nofel (Stad ac Ymbelydredd, a enillodd Wobr Barn y Bobl, Llyfr y Flwyddyn 2017). 

Graddiodd yn y Gymraeg o Brifysgol Bangor. Mae’n gweithio i Gomisiynydd y Gymraeg. Ef yw trysorydd Eisteddfod Gadeiriol y Ffôr, ac mae’n mwynhau rhedeg, mynd am dro, a charafanio. 

Gellir prynu’r Cyfansoddiadau a Beirniadaethau, sy’n cynnwys y feirniadaeth lawn ar gyfer y gystadleuaeth hon ynghyd â manylion enillwyr cystadlaethau cyfansoddi’r Eisteddfod i gyd, yn dilyn Seremoni’r Cadeirio brynhawn Gwener.

Cynhelir Eisteddfod Genedlaethol Sir Conwy tan 10 Awst,  Am ragor o wybodaeth ewch ar-lein, www.eisteddfod.cymru.

Dyddiad cyhoeddi: 6 Awst 2019