Amser bwydo’r anifeiliaid (robotaidd) yn y Sw

Mae Sw Mwytho o fath dipyn bach yn wahanol yn dod i Ganolfan Celfyddydau ac Arloesi Pontio, Prifysgol Bangor rhwng 4 - 10 Rhagfyr.

Bydd hi’n amser bwydo’r anifeiliaid yn y sw - ond yn lle geifr neu wŷn bach,  robotiaid hwfro ydy’r ‘anifeiliaid’, pob un efo’i bersonoliaeth ei hun a phob un yn cwffio i gael ei ‘fwydo’ gan y cyhoedd.

Mewn oes sy’n cyflwyno technoleg newydd yn ddyddiol, does dim syndod bod y perthynas rhwng bodau dynol a robotiaid wedi datblygu i fod yn berthynas go iawn. Natur ein hymwneud â’r peiriannau hyn sydd wrth wraidd project artist preswyl y dylunydd a’r artist Merel Bekking,  mewn cydweithrediad â’r Athro Emily S. Cross a Dr Ruud Hortensius o Labordy’r Ymennydd Cymdeithasol ar Waith (SoBA) yn Ysgol Seicoleg Prifysgol Bangor. Celfyddyd gyhoeddus a rhyngweithiol yw’r perfformiad a bydd yn archwilio ein perthynas â robotiaid.

Mae gan bob un o’r robotiaid yn y sw bersonoliaeth unigryw sydd wedi ei datblygu mewn cydweithrediad ag actorion o’r gymuned leol. Mae rhai yn siriol, eraill yn sarrug ac un yn ymddiheuro’n ddi-baid wrth daro yn erbyn pethau ac mae hyn yn dynwared bywyd go iawn.

Gall ymwelwyr i’r sw ryngweithio â’r robotiaid, gan fwydo eu hoff robot gyda bwyd arbennig. Ar ddiwedd y diwrnod, bydd biniau’r robotiaid yn cael eu gwagio er mwyn dangos pa robot sydd wedi cael y mwyaf o fwyd a pha un sydd wedi cael leiaf. Bydd yr ymwelwyr yn cael dylanwad ar ba robot sydd yn ennill y gystadleuaeth poblogrwydd trwy ddewis pa un i’w fwydo a dilyn eu bywydau a’u personoliaethau a’u cefnogi.

Yn ogystal â bod yn dipyn o hwyl creadigol,  mae sail wyddonol ddifrifol i’r gwaith. Bydd y project yn datgelu mwy am y berthynas gymdeithasol fydd rhwng pobl a chyfryngau robotaidd yn y dyfodol agos, a sut y bydd y cyhoedd yn llywio’r gwaith o ddylunio ac ymchwilio i’r cyfryngau robotaidd hyn.

I ymchwilwyr y project Robotiaid Cymdeithasol yn y labordy Ymennydd Cymdeithasol nid yn unig mae’r project hwn yn gyfle i sôn wrth y cyhoedd am eu gwaith, mae hefyd yn ffordd o archwilio sut y gall robotiaid fod yn rhan o gymuned gan gyfrannu at ymchwil i bwysigrwydd dylunio personoliaeth. Yn eu hymchwil  arloesol, mae’r lab yn ymchwilio i sut yr ydym yn  deall ac yn ymwneud â’n cymdeithion robotaidd. Maent yn defnyddio technegau seicoleg blaengar a niwrowyddoniaeth er mwyn ymchwilio i sut y bydd ein rhyngweithio hirdymor â robotiaid yn effeithio ar ymddygiad cymdeithasol bodau dynol.

Meddai’r Athro Emily Cross:

“Byddwn yn ymwneud fwyfwy â robotiaid a deallusrwydd artiffisial (AI) yn y dyfodol, a bydd rhai peiriannau’n ein cynorthwyo ag agweddau personol iawn o’n bywydau. Rydym eisiau dysgu mwy am sut y bydd ‘personoliaethau robotiaid’  yn llunio sut rydym yn meithrin perthynas â nhw. Yn y project  yma, rydym yn cyfuno project creadigol ac artistig gydag ymchwil gwyddonol real.

Meddai Dr Ruud Hortensius: “Mae cydweithio gydag artist yn ffordd wych i ni gael syniadau cyffrous i’w trafod a’u harchwilio gyda’r cyhoedd. Bydd yn ein galluogi i ddysgu am sut rydym yn rhyngweithio gyda robotiaid a’r ‘personoliaethau’ yr ydym wedi eu creu ar eu cyfer, y tu hwnt i ffiniau’r labordy traddodiadol.”

Cyllidwyd y project gan raglen Ymarferydd Creadigol Preswyl Cyfrif Cyflymu Effaith yr ESRC (ESRC IAA). Yn ystod y cyfnod preswyl yn Labordy SoBA, bu Merel yn cydweithio ag aelodau’r project Robotiaid Cymdeithasol i greu’r Sw Mwytho Robotiaid. Nod y Rhaglen ESRC IAA  yw datblygu projectau sydd yn cyfoethogi’r gymuned leol a chyfathrebu ymchwil yn sgil cydweithio rhwng ymchwilwyr Prifysgol Bangor ac artistiaid allanol.

Meddai’r Artist Preswyl, Merel Bekking:

“I fi, fel dylunydd, mae’n ddiddorol gweld sut dan ni fel dynoliaeth yn ymwneud efo gwrthrychau difywyd. Mae’r sugnwyr llwch yma, fel unrhyw robot, wedi eu rhaglennu i wneud yr un dasg yn union â’i gilydd. Ond rywsut, dach chi’n sylwi eich bod chi’n hoffi un yn fwy nag un arall. Wrth greu cymeriadau i’r robotiaid hyn, ro’n i eisiau ymestyn ar hynny. Mae’r cyfnod preswyl yn rhoi cyfle i drafod sut a pham dan ni’n blaenoriaethu cymeriad dros swyddogaeth.”

Thema sy’n ailadrodd yng ngwaith Merel yw’r newid o rywbeth hoffus i rywbeth gwrthun, ac mae’r newid hwnnw yn effeithio ar ei dylunio. Mae’r project yma’n caniatáu iddi ddefnyddio ei thechnegau dylunio sy’n seiliedig ar ymchwil a deunyddiau i archwilio a chymryd rhan yn y drafodaeth bresennol ynglŷn â’r rhyngweithio sydd rhwng pobl a robotiaid a darganfod sut y gall dylunio cymeriad effeithio ar ein perthynas gyda robotiaid.

Dewch i ymweld â’r Sw Mwytho ar yr adegau canlynol rhwng 4-10 Rhagfyr:

Llun i Sadwrn: 10:30 am – 12 pm,

2:30 pm - 4 pm

Sul 2:30 pm – 4 pm

Cyntedd 2il lawr, Pontio

Dyddiad cyhoeddi: 1 Rhagfyr 2017