Dyfarnu Medalau Cwmni’r Brethynwyr i fyfyrwyr o Brifysgol Bangor

O'r chwith: Jess Mead Silvester, William Charnley a Philip HollymanCyflwynwyd Medalau’r Brethynwyr i fyfyrwyr o Brifysgol Bangor yn ddiweddar. Mae Cwmni’r Brethynwyr yn un o Gwmnïau Lifrai hanesyddol Dinas Llundain, sydd bellach yn sefydliad dyngarol. Bob blwyddyn mae Cwmni’r Brethynwyr, yn garedig iawn, yn rhoi dwy fedal i’w dyfarnu i fyfyrwyr ôl-radd nodedig.

Ers dros gan mlynedd, mae’r Cwmni wedi bod yn gysylltiedig â Phrifysgol Bangor, i ddechrau drwy roi grantiau sylweddol tuag at godi rhai o brif adeiladau’r Brifysgol, yn cynnwys y llyfrgell, y labordai gwyddoniaeth a’r Adran Peirianneg Electronig.

Croesawodd yr Athro John G Hughes, Is-ganghellor, y Brethynwyr i’r Brifysgol a dywedodd: “Rydym yn ddiolchgar iawn i’r Brethynwyr am eu cefnogaeth barhaus i’r Brifysgol hon a’n myfyrwyr. Rydym bob amser yn edrych ymlaen at ymweliad blynyddol y Brethynwyr gan ein bod yn gwybod bod ganddynt ddiddordeb mawr yn natblygiadau’r Brifysgol ac wrth eu bodd yn cyfarfod â’n myfyrwyr ysbrydoledig sy’n derbyn y medalau.”

Yr Athro Carol Tully, Dirprwy Is-ganghellor (myfyrwyr) oedd yn arwain y seremoni, a William Charnley oedd yn cyflwyno’r medalau i’r myfyrwyr. Mae’r gwobrau pwysig hyn yn rhoi ystyriaeth i ansawdd ymchwil, addysgu a gwasanaeth y myfyriwr i’r Brifysgol a’r gymuned.

Meddai’r Athro John G Hughes, Is-ganghellor: “Rydym yn ddiolchgar iawn i’r Brethynwyr am eu cefnogaeth barhaus i’r Brifysgol hon a’n myfyrwyr. Rydym bob amser yn edrych ymlaen at ymweliad blynyddol y Brethynwyr gan ein bod yn gwybod bod ganddynt ddiddordeb mawr yn natblygiadau’r Brifysgol ac wrth eu bodd yn cyfarfod â’n myfyrwyr ysbrydoledig sy’n derbyn y medalau.”

Enillodd Philip Hollyman, 27, o Fanceinion fedal arian Cwmni'r Brethynwyr ac mae’n agosáu at ddiwedd ei PhD mewn Bioleg Fôr. Astudiodd Philip am radd ‘M’ israddedig 4 blynedd yn yr Ysgol Gwyddorau Eigion cyn dechrau ar ei PhD yn 2013. Yn ystod ei waith ymchwil, cyflwynodd Philip dri chais llwyddiannus i NERC, gwerth cyfanswm o £110,000, i ariannu'r agwedd geogemegol ar ei waith ymchwil.

Mae gwichiaid moch, enw gwyddonol Buccinum undatum, yn bwysig yn fasnachol yn nyfroedd Cymru ac mae ei waith ar bennu eu hoedran wedi denu diddordeb sylweddol gan y diwydiant pysgota. Yn Chwefror 2015 cynhaliodd weithdy yng Nghanolfan yr Amgylchedd, Pysgodfeydd a Gwyddor Acwafeithrin yn Lowestoft ar ddefnyddio cregyn moch statoliths ar gyfer monitro pysgodfeydd. Daeth ymchwilwyr o sawl sefydliad llywodraethol i’r gweithdy hwn. Ym Mai 2017 bydd yn cynnal gweithdy yn Newfoundland i wyddonwyr pysgodfeydd o Ganada ac America. Trwy gydol ei amser yn astudio ym Mangor, enillodd Philip amrywiaeth o wobrau, gan gynnwys Gwyddonydd Môr Ifanc y Flwyddyn 2010/2011 y Sefydliad Peirianneg Môr, Gwyddoniaeth a Thechnoleg (Cymru).

Meddai Philip: "Rwy'n falch iawn o dderbyn y wobr hon. Mae wedi bod yn fraint i ymgymryd â'r project hwn ym Mhrifysgol Bangor sydd â hanes mor gyfoethog mewn gwyddorau eigion. Cafodd hyn ei wella gan grŵp gwych o oruchwylwyr, yn enwedig Chris Richardson, sydd wedi fy helpu a fy nghefnogi o'r cychwyn cyntaf ar y project doethuriaeth.

"Mae'r gwaith wedi bod yn amrywiol iawn, ac yn caniatáu i mi ymgymryd ag ystod eang o waith arbrofol, o ddefnyddio’r technegau dadansoddol arloesol diweddaraf i ddulliau pysgodfeydd mwy cyffredin. Mae'r gwaith yr wyf yn ei gwblhau yn caniatáu gwell monitro a rheoli'r bysgodfa bwysig ar gyfer y gragen foch gyffredin yn nyfroedd arfordirol y Deyrnas Unedig. Rwy'n edrych ymlaen at weithredu'r technegau rwyf wedi’u datblygu i helpu Llywodraeth Cymru dros y misoedd nesaf. Rwyf wedi cael cyfleoedd gwych i gyflwyno fy ngwaith drwy gydol y tair blynedd a hanner ddiwethaf mewn amrywiaeth o weithdai, cyfarfodydd llywodraethol a chynadleddau yn genedlaethol ac yn rhyngwladol. Mae derbyn y wobr hon mor agos at ddiwedd y project wedi adnewyddu’r ysfa ynof a byddaf yn mynd ymlaen gyda hyn yn fy swydd newydd."

Enwebwyd Philip am fedal gan ei oruchwyliwr PhD, Yr Athro Chris Richardson a dywedodd: "Mae Philip wedi dangos penderfyniad, ymrwymiad ac ymroddiad rhagorol i gyflawni a chyflwyno cynnyrch ymchwil rhagorol a chyhoeddiadau. Mae'n ymchwilydd trefnus gwych sydd wedi gweithio'n llwyddiannus i gydweithio â’r Ganolfan dros yr Amgylchedd, Pysgodfeydd a Gwyddor Acwafeithrin, ac ymchwilwyr Arolwg Daearegol Prydain, i fanteisio ar offer dadansoddol diweddaraf ac arbenigedd y ddau sefydliad i ateb cwestiynau gwyddonol sylfaenol yn ymwneud â’i waith ymchwil. Mae Philip yn gyfathrebwr ardderchog gyda'r gallu i gyflwyno egwyddorion gwyddonol cymhleth a chanlyniadau i academyddion, sefydliadau llywodraeth, pysgotwyr a'r cyhoedd yn gyffredinol."

Enillodd Jess Mead Silvester, 29, o Fethesda, fedal efydd y Brethynwyr. Yn dilyn ei chyfnod mamolaeth, dychwelodd Jess fel myfyriwr rhan-amser yn 2015, ac mae ar hyn o bryd ym mlwyddyn olaf ei hastudiaeth PhD.

Yn gyn-ddisgybl o Ysgol Brynrefail, astudiodd Jess ar y cwrs heriol MSc Cefnforeg Ffisegol ar ôl graddio gyda gradd anrhydedd dosbarth cyntaf mewn daearyddiaeth o Brifysgol Bangor. Enillodd anrhydedd ar y cwrs MSc cyn dechrau ar ddoethuriaeth dan oruchwyliaeth Dr Yueng-Djern Lenn. Mae ei PhD yn canolbwyntio ar broblem o bwysigrwydd byd-eang, trawsnewid masau dŵr cefnforoedd yn y môr sy’n amgylchynu’r Antarctig, sy’n gyswllt hanfodol yn system hinsawdd y ddaear.

Mae ei phroject yn seiliedig ar arsylwadau a wnaed yn yr hinsawdd hynod galed hwn. Casglodd Jess ei data yn ystod mordaith ymchwil ryngwladol i’r rhanbarth. Yn ystod y fordaith hon, cymerodd Jess yr awenau o ran defnyddio a chodi nifer o ddarnau offer gwyddonol newydd a gweithiodd ar brosesu data a gasglwyd. Defnyddiodd y data hyn i brofi syniadau ynghylch y mecanweithiau sy'n peri cymysgu, ac felly drawsnewid màs dŵr, yn yr hinsawdd unigryw yma.

Dywedodd Jess: "Rwy'n falch iawn o dderbyn y wobr hon ac mae'n hwb hyfryd wrth imi nesáu at ddiwedd fy PhD. Rwyf yn ddiolchgar dros ben am y cyfleoedd a gefais gan fy ngoruchwylwyr ym Mangor, yr Athro Tom Rippeth, ac yn enwedig Dr Yueng-Djern Lenn, sydd wedi fy mentora yn y cyfnod cynnar yma o fy ngyrfa.

"Rwyf wedi mwynhau fy PhD yn aruthrol, ac rwyf wedi gwneud y gorau o'r cyfleoedd i gyflwyno fy ngwaith mewn cynadleddau cenedlaethol a rhyngwladol. Mwynheais yn arbennig helpu ac addysgu, cymryd rhan mewn gwaith estyn allan gyda gwyddoniaeth a gwneud fideo o sut mae cylchrediad cefnfor yn dylanwadu ar y tywydd yng Nghymru. Rwy’n edrych ymlaen yn awr at gwblhau fy nhraethawd ymchwil yr haf hwn ac yn ddiolchgar am y ffocws ychwanegol y mae ennill y wobr hon wedi ei roi i mi."

Fe’i henwebwyd gan yr Athro Tom Rippeth, a ddywedodd: "Mae Jess wedi bod yn batrwm ardderchog wrth gydbwyso dechrau teulu gyda meithrin enw da iddi ei hun fel ymchwilydd blaenllaw rhyngwladol. Mae hi'n llysgennad gwych i'r Brifysgol ac yn cyflwyno ymchwil arloesol  a wnaed yn yr Ysgol Gwyddorau Eigion i'r gymuned leol a hefyd yn gyfrwng rhagorol i ysbrydoli plant lleol i astudio pynciau STEM."

Dywedodd William Charnley o Gwmni’r Brethynwyr: "Mae’r Brethynwyr yn falch iawn o fod yn ôl ym Mangor i gwrdd â rhai o'r staff a myfyrwyr a chyflwyno’r medalau i ddau fyfyriwr ôl-raddedig am eu gwaith ysbrydoledig. Rydym wedi gweld enghreifftiau ardderchog o waith myfyrwyr ac rydym yn falch iawn o’u cefnogi. Rydym yn gwerthfawrogi ein perthynas gyda Phrifysgol Bangor, sydd wedi bodoli ers nifer o flynyddoedd ac a fydd, gobeithio, yn parhau am flynyddoedd lawer i ddod."

Dyddiad cyhoeddi: 20 Chwefror 2017