Ffisegydd o Fangor ymysg arbenigwyr mwyaf blaenllaw'r byd fydd yn trafod effaith diflaniad rhew môr yn yr Arctig ar yr hinsawdd

Mae ffisegydd eigion o Brifysgol Bangor, yr Athro Tom Rippeth, yn un o 12 o wyddonwyr rhyngwladol sydd wedi cael eu gwahodd i siarad mewn gweithdy a drefnwyd gan Bwyllgor Rhyngwladol Gwyddoniaeth yr Arctig i drafod effaith diflaniad llwyr rhew môr yr Arctig yn yr haf yn y dyfodol.

Mae tymheredd rhanbarth yr Arctig wedi codi fwy na dwywaith yn gyflymach na'r tymheredd cyfartalog ar draws y byd. Un ffactor sydd wedi cyfrannu at y cynhesu cyflym fu'r ffaith bod y rhew sy'n yn gorchuddio Cefnfor yr Arctig wedi bod yn toddi mewn modd trawiadol bob haf. Er y gall Cefnfor yr Arctig ymddangos yn bell iawn o wareiddiad credir bod yr hyn sy'n digwydd yno'n effeithio ar batrymau hinsawdd a thywydd yn hemisffer y gogledd.

Mae gwyddonwyr yn cofnodi lefelau rhew môr is nag erioed o'r blaen yn yr haf. Yn haf 2014 cafwyd yr arwynebedd rhew chweched leiaf ers dechrau cofnodion. Cofnodwyd yr arwynebeddau rhew môr lleiaf i gyd yn ystod yr wyth haf diwethaf. Mae'r ffaith bod arwynebedd rhew'r môr yn crebachu'n gyflym yn yr haf yn cael ei gyfrif yn un ffactor sydd wedi achosi'r tywydd eithafol sydd wedi digwydd yn fwy aml ar draws hydredau canol Hemisffer y Gogledd yn y blynyddoedd diweddar.  Mae'r newid hwn yn y patrymau yn cynnwys y gyfres o hafau gwlyb (2007-2012) a gaeafau garw (2009-2011, 2013-14) na welwyd eu tebyg ers cyn co' yn y DU.

Bydd y gweithdy a gynhelir yn y sefydliad byd-enwog, Woods Hole Oceanographic Institution ( add actual date of event here ) yn cynnull ynghyd arbenigwyr ar Gefnfor yr Arctig o sawl ran o'r byd i edrych ar effeithiau posib diflaniad llwyr rhew môr yn yr haf, a allai ddigwydd mewn degawdau'n unig o gadw mewn cof y crebachu diweddar a welwyd yn arwynebedd rhew'r môr.

Mae'r Athro Rippeth yn Ysgol Gwyddorau Eigion  y Brifysgol yn egluro:

"Mae cefnfor yr Arctig yn dawel iawn o'i gymharu â gweddill cefnforoedd y byd. Mae hyn yn rhannol oherwydd y rhew sy'n gorchuddio'r môr ac yn ei amddiffyn rhag effeithiau'r gwyntoedd sy'n chwythu ar draws yr wyneb. Y pryder mawr yw y bydd diflaniad y rhew yn gwneud y môr yn fwy tymhestlog, a fydd yn ei dro'n effeithio ar yr hyn fydd yn digwydd i'r dŵr croyw a'r gwres o fewn cefnfor yr Arctig ac yn newid y cerhyntau sy'n cysylltu Cefnfor yr Arctig â Chefnfor yr Iwerydd.  Gallai diflaniad Rhew Môr yr Arctig effeithio, er enghraifft, ar brif gerhyntau Môr yr Iwerydd megis Llif y Gwlff."

Amcan y gweithdy yw nodi blaenoriaethau ymchwil i'r dyfodol fydd yn ein galluogi i ragfynegi'n well effaith dirywiad, ac yn y pen draw, diflaniad, rhew môr yr Arctig, yn y dyfodol."

Dyddiad cyhoeddi: 13 Hydref 2014