Gweinidog yn croesawu tri academydd o Fangor ymysg y tranche diweddaraf o wyddonwyr rhyngwladol Sêr Cymru

Mae denu talent rhyngwladol newydd i Gymru er mwyn ychwanegu at ein galluoedd ymchwil a datblygu nodedig ym maes gwyddoniaeth yn hanfodol i ffyniant economaidd Cymru a’n gallu i gystadlu’n effeithiol ar draws ystod o farchnadoedd byd-eang.

Dyna oedd neges, Julie James, y Gweinidog Sgiliau a Gwyddoniaeth, wrth iddi groesawu’r tranche diweddaraf o Gymrodyr a Chadeiryddion ymchwil rhyngwladol i Gymru mewn derbyniad arbennig yng Nghaerdydd neithiwr [27 Chwefror 2017] i ddathlu buddsoddiadau Sêr Cymru ar ddechrau ail gyfnod y rhaglen.

Mae Sêr Cymru II am adeiladu ar lwyddiant rhaglen wreiddiol Sêr Cymru a arweiniodd at sefydlu pedair Cadair Prifysgol Sêr Cymru a thri rhwydwaith ymchwil yng Nghymru ym meysydd Gwyddoniaeth, Peirianneg, Mathemateg a Meddygaeth (STEMM).

Mae cyfnod diweddaraf y rhaglen yn ymwneud â buddsoddiad o dros £45m – gyda £29m o’r buddsoddiad hwnnw yn dod o ffrwd gyllido Ewropeaidd – a bydd yn cyllido mwy o Sêr y Dyfodol’ a chymrodoriaethau ymchwil ac yn cynnig help arbennig i’r rheini sy’n dychwelyd i weithio ar ôl bwlch yn eu gyrfa.

Ymysg y rhai a oedd yn cael eu croesawu gan y Gweinidog oedd Dr Jinyang Wang a Dr Lars Markesteijn o'r Ysgol Amgylchedd, Adnoddau Naturiol a Daearyddiaeth a Dr Andrew Foote o Ysgol Gwyddorau Biolegol.

Bydd ymchwil Dr Wang, sydd yn arbenigwr ym maes gwyddorau'r pridd, yn rhoi dulliau rheoli newydd i'r diwydiant amaethyddol, gwneuthurwyr polisi a budd-ddeiliaid cysylltiedig er mwyn diogelu amaethyddiaeth Cymru rhag tywydd eithafol ac ansicr yn y dyfodol.

Mae adfer bioamrywiaeth coedwigoedd yn aml yn araf a bydd ymchwil Dr Markesteijn, arbenigwr ym maes coedwigoedd trofannol, yn archwilio beth sy'n ei dal yn ôl, fel y gallwn gynllunio ffyrdd gwell o helpu natur ac adfer coedwig drofannol lewyrchus gyda'r holl amrywiaeth o blanhigion ac anifeiliaid.

Mae Dr Andrew Foote yn ecolegydd esblygiadol. Trwy olrhain esblygiad drwy amser, bydd gwaith Dr Foote yn galluogi gwell dealltwriaeth o'r prosesau a ddefnyddir gan organebau i addasu i'w hamgylchedd a pha mor gyflym mae'r newidiadau genetig hyn yn digwydd.

Yn cael ei harwain gan Lywodraeth Cymru, mae rhaglen Sêr Cymru yn derbyn cyllid gan yr Undeb Ewropeaidd  (COFUND drwy Horizon 2020 a Chronfa Datblygu Rhanbarthol Ewrop drwy Swyddfa Cyllid Ewropeaidd Cymru), Sector Addysg Uwch Cymru a Chyngor Cyllido Addysg Uwch Cymru (HEFCW).

Mae’r cyllid a drefnir drwy nodau’r rhaglen wedi ei anelu at ddenu a datblygu peth o dalent gorau’r byd ym maes ymchwil gwyddonol yng Nghymru, i gyflenwi twf economaidd a swyddi o ansawdd uchel.

Hyd yn hyn, mae bron £100m wedi ei fuddsoddi yn y rhaglen ers iddi gael ei lansio yn 2013.

Wrth groesawu’r tranche diweddaraf o dalent yn Sêr Cymru II , dywedodd Julie James, y Gweinidog Sgiliau a Gwyddoniaeth: “Mae cynyddu ein galluoedd ymchwil sydd eisoes yn anhygoel, drwy ddenu talent newydd, gwych i Gymru yn mynd i fod yn help i’n ffyniant economaidd ni gan greu swyddi cyffrous sy’n talu’n dda. 

“Mae Sêr Cymru yn bartneriaeth yng ngwir ystyr y gair, sy’n dod â Llywodraeth Cymru ac adnoddau Ewropeaidd ac academaidd ynghyd i gyflawni rhaglen sy’n rhoi Cymru ar flaen y gad o ran datblygiadau mewn ymchwilio sydd wedi eu hanelu at fynd i’r afael â phroblemau real fel afiechyd dynol, ffynonellau newydd o egni  a thechnolegau arloesol ym maes gweithgynhyrchu a deunyddiau.

“Mae cynyddu ein galluedd ymchwilio yn gwneud Cymru yn fwy o atyniad o ran buddsoddiadau pellach ac yn helpu i godi ein proffil ar y llwyfan rhyngwladol. Efallai y bydd ein hymchwil a’n darganfyddiadau yn cael eu masnacheiddio, gan greu mwy o swyddi o ansawdd yng Nghymru. Mae’n fwriad gennym i ddatblygu’r rhain a’u cadw yma.”

Ychwanegodd Prif Gynghorydd Gwyddonol Cymru, Yr Athro Julie Williams: “Bydd y rhaglen hon yn creu newid sylweddol mewn galluedd ymchwil ac yn rhoi Cymru ar y map fel canolfan ar gyfer darganfyddiadau gwyddonol. Arweinwyr y dyfodol fydd y bobl ifanc yma.”

Dyddiad cyhoeddi: 28 Chwefror 2017