Mae rôl gynyddol i gleifion ei chwarae yn eu diogelwch meddygol eu hunain

A hithau’n feddyg, cafodd Dr Saleyha Ahsan drafferth perswadio’r staff meddygol a oedd yn trin ei mam i gymryd ei phryderon o ddifrif, fel y bydd yn ei ddatgelu mewn Cynhadledd ar Ddiogelwch Meddygol a Chyfranogiad Cleifion a gynhelir ar-lein gyda nifer o siaradwyr o bedwar ban byd ar 21 Mai. 2021.

Fis Hydref 2019, sylweddolodd Saleyha Ahsan fod iechyd ei mam yn gwaethygu ac amser yn prinhau i allu gweithredu i atal ei dirywiad, ond ni wrandawodd neb ar ei phryderon, yn wir, dywed iddi fynd i deimlo'n ddi-bwys ac yn amherthnasol. Gwelai fod angen adolygiad uwch ar ofal ei mam ac nad oedd cynllun gofal na chynllun i gynyddu’r gofal angenrheidiol. O ganlyniad, ni wnaed dim i leddfu cyflwr ei mam. Yn anffodus, bu farw ei mam mewn peth poen ac anghysur.

Mae Saleyha bellach yn gweithio yn Ysbyty Gwynedd ym Mangor. Bu’n meddwl am yr hyn a ddigwyddodd, a dywed nad oedd ei phrofiad yn unigryw yn ôl pob tebyg, ac nad oedd ganddi unlle i droi i leisio ei phryderon.

Yn Queensland, Awstralia, arweiniodd mater tebyg at gyfraith Rheol Ryan, sy’n rhoi’r hawl i bobl gael ail farn feddygol arbenigol os ydynt yn anfodlon ar ddiagnosis neu driniaeth.

Bydd Saleyha yn rhannu ei phrofiadau mewn Cynhadledd Diogelwch Grym i Gleifion, ac yno bydd arbenigwyr blaenllaw ym maes diogelwch meddygol yn bresennol.

Trefnir y Gynhadledd Ar-lein gan Brifysgol Bangor, ar y cyd â'r Sefydliad Iechyd a Hwb Gwella Ansawdd Bwrdd Iechyd Betsi Cadwaladr.

Er y datblygiadau mewn technolegau gofal iechyd, mae cymhlethdod yr afiechydon a’r triniaethau’n cynyddu'r heriau sy’n ymwneud â diogelwch sy’n codi o dderbyn gofal yn yr ysbyty. Golyga hynny nad yw’r ystadegau sy'n ymwneud â niwed y gellid ei osgoi y mae cleifion mewnol yr ysbytai’n ei brofi wedi newid dim mewn 20 mlynedd.

Ond cred trefnydd y Gynhadledd, Chris Subbe, Meddyg Ymgynghorol mewn Meddygaeth Acíwt, Anadlol a Gofal Dwys ym Mwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr a darlithydd yn y Gwyddorau Meddygol ym Mhrifysgol Bangor, fod y pandemig byd-eang wedi peri newid sylweddol i’r drefn sydd ohoni.

Eglura:

“Mae pandemig COVID-19 wedi herio’r rhan fwyaf o’r canfyddiadau sydd o ran yr hyn y dylai cleifion ei wneud a’r hyn y cânt ei wneud. Gwelsom eisoes addasu ar ein hymarfer a gallai hynny sicrhau newidiadau buddiol i rôl a phŵer y claf unigol mewn gofal iechyd.

Gwelodd y pandemig newid mawr a chleifion yn monitro eu harwyddion hanfodol eu hunain, megis lefelau ocsigen, gartref a’u cyflwyno eu hunain i'r ysbyty pan aiff eu cyflwr yn ddifrifol. Mae hefyd wedi symud gofal iechyd sylfaenol o'r feddygfa i'r cartref. O'r blaen, cynhelid 25% o ymgynghoriadau 'o bell' ond bellach cynhelir bron 75% o ymgynghoriadau ar-lein, a’r claf yn aros gartref."

Cred Chris fod gwasanaeth o’r fath yn dangos newid mewn diwylliant a allai hefyd arwain at newid agwedd o ran sut y gall cleifion hefyd fod yn gyfrifol am eu diogelwch eu hunain, a sicrhau gwell iechyd ac arbedion ariannol o bosib yn sgil hynny.

Bydd yn rhannu profiadau/ canlyniadau sy’n ymwneud ag ap a ddatblygodd yntau a'i dreialu'n lleol gyda chefnogaeth yr Elusen Ganser Tenovus. Mae'r ap yn galluogi pobl sy'n cael triniaeth at ganser, a'u teuluoedd neu’u gofalwyr i wylio am sgileffeithiau'r triniaethau hynny a rhoi gwybod amdanynt, a’u helpu nhw gymryd y camau cywir os bydd unrhyw gymhlethdodau'n digwydd yn ystod y driniaeth. Mae hyn yn galluogi cleifion i chwarae rhan weithredol yn eu gofal ac mae’n dangos y newid a fu o ran cynnwys y cleifion mewn meddygaeth.

Yr un pryd mae cofnodion gofal iechyd hefyd ar gael yn agored i’r unigolyn.

Mae sicrhau bod cofnodion y claf ar gael i'r unigolyn yn cynyddu'r cyfle i unigolion chwarae rhan weithredol yn eu gofal iechyd, trwy gael bwrw golwg dros y manylion sydd ar ffeil a chywiro gwallau a gwneud penderfyniadau ystyriol ynghylch y triniaethau sydd ar gynnig, a chyfathrebu'r penderfyniad hwnnw'n electronig yn ddiweddarach.

Dywed Chris Subbe: “Bydd siaradwyr o bedwar ban byd yn y gynhadledd ac mae hynny’n ategu natur ryngwladol y materion sy’n cael eu trafod. Dyma bwnc y dylem ei ddatblygu i sawl cyfeiriad gwahanol a nawr yw’r amser."

Dyddiad cyhoeddi: 14 Ebrill 2021