Perfformio, Pontio a PhD
Katherine BetteridgeMae Cymru’n enwog am ei mynyddoedd, chwedlau a cherddoriaeth, sef yr union resymau a ddenwyd myfyriwr PhD o Halifax, Swydd Efrog i astudio ym Mhrifysgol Bangor.
Pan ddaeth yr amser i Katherine Betteridge i ddod o hyd i brifysgol addas, edrychodd ar yr Ysgol Cerddoriaeth ym Mhrifysgol Bangor a oedd yn ymddangos i fod 'yr un' a fyddai'n wir yn edrych ar ei hôl. Astudiodd Katherine am radd cerddoriaeth israddedig ac uwchraddedig ym Mhrifysgol Bangor ac yn 2012 dechreuodd PhD rhan amser mewn Cyfansoddi tra ar yr un pryd yn gweithio yng Nghanolfan Ymwybyddiaeth Ofalgar y Brifysgol.
Ynglŷn â dewis i astudio ym Mangor, dywedodd Katherine: "Rwy'n teimlo bod fy mywyd wedi blodeuo yma'n sylweddol ac rwyf wedi derbyn cefnogaeth ac anogaeth enfawr ar hyd y ffordd gan yr Ysgol a hefyd gan y Brifysgol."
Er mwyn helpu cefnogi ei hastudiaethau israddedig, gweithiodd Katherine ran-amser mewn tafarn leol, yn Llyfrgell y Brifysgol, dysgu’r ffidil a hefyd gweithiodd gydag Ensemble Cymru, ensemble preswyl y Brifysgol. Ar hyn o bryd mae hi'n dysgu myfyrwyr blwyddyn gyntaf sut i gyfansoddi mewn seminarau ac yn rhedeg gweithdai cyfansoddi achlysurol. Yn 2014 creodd Katherine fodiwl ar Frank Zappa ac mae’n ei ddysgu i fyfyrwyr cerddoriaeth sydd yn eu hail a’r drydedd flwyddyn a lefel meistr.
Katherine yn perfformio gydag Ed Holden.Ers ei gradd meistr, mae Katherine wedi bod yn cynnal gweithdai mewn ysgolion ac mae'n rhedeg pedwarawd llinynnol proffesiynol, Pedwarawd Llinynnol Eryri. Mae hefyd yn gyfarwyddwr artistig ar y cyd i gwmni celfyddydau o'r enw Exploration in Sound lle iddi ei sefydlu yn 2014 ar y cyd â dwy ffrind - clarinetydd a chyfansoddwraig leol, Sioned Eleri Roberts a cerddolegydd a ffliwtydd o Ganada, Twila Bakker. Mae'r cwmni’n cynnwys grŵp o bobl greadigol o sawl cefndir gan gynnwys cerddorion, dawnswyr, actorion, artistiaid, artistiaid gosod, gwneuthurwyr ffilmiau ac awduron stori.
Yn rhyfeddol, yn ogystal â jyglo ei hastudiaethau gyda gweithio a pherfformio, mae Katherine hefyd wedi bod yn cymryd rhan mewn prosiectau diddorol. Esboniodd Katherine:
"Y prosiect diweddaraf yr oeddwn yn gysylltiedig ag ef oedd project BLAS, sef cynllun Pontio, Canolfan y Celfyddydau ac Arloesi'r Brifysgol, i estyn allan i bobl ifanc ym maes y celfyddydau perfformio. Prosiect cerddoriaeth a dawns oedd 'Rydych Chi Yma' a oedd yn edrych ar y lleoedd arbennig y mae pobl ifanc yn ymweld â hwy yn eu dychymyg â'r cerddor Ed Holden sef Mr Phormula; y ddawnswraig, Sarah Mumford; chwe ysgol leol, a finnau ar y ffidil. Diweddglo'r prosiect oedd perfformiad yn Neuadd JP â dawnswyr proffesiynol, Steel Rockers City o Sheffield.
"Roedd yn wirioneddol anhygoel i gael fod yn rhan o’r prosiect yma. Daeth y syniad gan Mared Huws, Cydlynydd Datblygu'r Celfyddydau Pontio, ac yr wyf yn siŵr y bydd pob un plentyn ac oedolyn oedd yn rhan o’r profiad yn ei gofio am weddill eu bywydau. Roedd yn wych cael gweithio gydag Ed Holden ac yr oedd y plant wrth eu boddau hefo fo. Daeth y syniadau i ffurfio’r darnau cerddoriaeth a grëwyd gyda'r plant o'r plant eu hunain. Roedd yn anhygoel gweld hyn i gyd yn dod at ei gilydd a’u syniadau artistig yn llifo."
Mae Katherine wedi cael sawl achlysur cofiadwy ym Mangor, o berfformio concerto gyda Cherddorfa Symffoni'r Brifysgol i arwain y Gerddorfa Faróc am nifer o flynyddoedd. Esboniodd:
"Yn ystod fy ngradd israddedig perfformiais yr unawd Gwanwyn o’r Four Seasons gan Vivaldi gyda Cherddorfa Faróc ac yn ddiweddarach cefais y profiad anhygoel o chwarae Concerto Ffidil Kabalevsky gyda Cherddorfa Symffoni’r Brifysgol. Yn ystod fy PhD cafodd darn wnes i ei ysgrifennu ei berfformio gan ensembles proffesiynol, er enghraifft, perfformiodd Psappha ddarn wnes i ei ysgrifennu yng Ngŵyl Gerdd Newydd Bangor yn 2013. Roedd clywed fy ngherddoriaeth yn dod yn fyw gan ensemble proffesiynol yn brofiad anhygoel.
Katherine yn y digwyddiad "Exploration in Sound""Yr uchafbwynt mwyaf diweddar yw cyflwyno cynhyrchiad aml-gyfrwng hynod lwyddiannus gyda Exploration in Sound o’r enw Lie Still Sleep Becalmed yn Neuadd Powis. Arweiniwyd yn annibynnol gan fyfyrwyr, ac nid oedd unrhyw gyfyngiadau ar greadigrwydd. Bu dau berfformiad, a’r ddau wedi gwerthu allan, roedd hyn yn rhyfeddol iawn gan ystyried bod y cynhyrchiad wedi’i farchnata mewn ffordd ddirgel ac yn gyfrinachgar iawn! Roedd yr adborth a gawsom yn eithriadol o gadarnhaol ac yn dilyn hynny rydym wedi cael gwahoddiad i berfformio mewn nifer o ddigwyddiadau cyffrous yn y dyfodol. Rydym hefyd yn gweithio ar sefydlu amryw o berfformiadau ‘pop-up’ mewn lleoliadau hanesyddol diddorol o amgylch gogledd Cymru, rydym hefyd yn edrych mewn i berfformio yn Lloegr a'r Alban."
Fel llawer o fyfyrwyr, roedd rhaid i Katherine oresgyn rhwystrau wrth astudio, roedd ei hofn dwys o berfformio yn un. I oresgyn ei hofn, dysgodd Katherine am ymwybyddiaeth ofalgar a myfyrdod, a helpodd hyn hi’n aruthrol. Mae hi hefyd wedi bod o dan bwysau aruthrol yn ystod ei chyfnod yn astudio ei graddau oherwydd y cyfuniad o weithio, perfformio ac astudio. Fodd bynnag, mae ei holl waith caled wedi talu ar ei ganfed wrth iddi ennill gradd dosbarth cyntaf ac o ganlyniad enillodd ysgoloriaeth i wneud ei meistr.
Nod Katherine yn y dyfodol yw perfformio, ysgrifennu cerddoriaeth, addysgu a theithio, a dywedodd: "Os gallaf gynnal cydbwysedd iach rhwng yr agweddau gwahanol yma, byddaf yn ferch hynod o hapus."
Dyddiad cyhoeddi: 19 Awst 2015