Plant Cymru’n cyflwyno’r adroddiad cyntaf gan blant i’r Cenhedloedd Unedig

Cyflwynodd disgyblion Ysgol Biwmares eu hymchwil. Yma efo nhw mae'r Athro Dermot Cahill, Helen Dale ac Arwyn Roberts, o Broject Lleisiau Bach, a'r Comisiynydd Plant, yr Athro Sally Holland.Gwahoddwyd disgyblion o dair ysgol leol (Ysgol Gynradd Biwmares, Ysgol Gynradd Sowthdown, Bwcle ac Ysgol Hiraddug, Dyserth) i ddigwyddiad a drefnwyd gan Ysgol y Gyfraith Prifysgol Bangor (17 Tachwedd) er mwyn lansio’n ffurfiol adroddiad “Lleisiau Bach Yn Galw Allan/Little Voices Shouting Out”. Dyma’r tro cyntaf erioed i Bwyllgor y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau’r Plentyn dderbyn adroddiad a luniwyd gan blant 7-11 yn seiliedig ar eu hymchwil eu hunain. 

Bu ymchwilwyr o Brifysgol Bangor (Arwyn Roberts) a Phrifysgol Abertawe (Helen Dale) yn gweithio gydag ysgolion ar draws Cymru wrth baratoi’r adroddiad a noddwyd gan y Loteri Fawr.  Bydd y disgyblion yn cyflwyno’r projectau ymchwil a gynhaliwyd ganddynt fel rhan o Lleisiau Bach Yn Galw Allan/Little Voices Shouting Out.

Fel rhan o gytundeb Llywodraeth Cymru i ddilyn Confensiwn y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau'r Plentyn (CCUHP) mae’n ofynnol arnynt i adrodd i’r Cenhedloedd Unedig ar sut y maent yn edrych ar ôl plant a'u hawliau.

Sail yr adroddiad ar hawliau plant yng Nghymru oedd dros 700 o atebion o ysgolion ledled Cymru mewn ymateb i holiadur a ddyluniwyd gan blant mewn 12 ysgol. Roedd yr holiadur yn gofyn i blant Cymru am eu hawliau i iechyd, addysg, chwarae, yr amgylchedd, gwybodaeth a lle maent yn byw.  Bu’r plant yn edrych ar ganlyniadau’r holiadur a rhoi eu sylwadau arnynt.  Crëwyd yr adroddiad Lleisiau Bach yn Galw Allan gan staff Lleisiau Bach drwy gasglu’r holl syniadau at ei gilydd.

Bu disgyblion Ysgol Southdown yn ymchwilio i digartrefedd yn eu hardal.Mae’r adroddiad wedi amlygu diffyg gwybodaeth o’r CCUHP / UNCRC.  Nododd yr adroddiad hefyd y dylid rhoi mwy o lais i blant oed 7 – 11 yn eu cymuned ac y dylai plant gael newyddion a gwybodaeth sy’n addas iddyn nhw, weithiau maent yn cael gormod o wybodaeth.

Daeth ystadegau diddorol hefyd o’r gwaith gan gynnwys:

Mae gan 87% o’r plant a holwyd dabled / ipad

Mae 81% o blant yn gweld ysbwriel yn eu hamgylchedd

Mae 97% o’r plant yn meddwl dylai ysmygu gael ei wahardd mewn meysydd chwarae / parciau.

Mae’r ysgolion hefyd yn cael cyfle i edrych mewn manylder i bwnc o’u dewis eu hunain gyda chefnogaeth Lleisiau Bach. Dyma fydd  sail eu cyflwyniad yn y cyfarfod.

Roedd disgyblion Ysgol Hiraddug eisio gweld mwy o ddefnydd o Foel Hiraddug gan y gymuned.Gweithiodd Ysgol Biwmares ar gyfleoedd am Ymarfer Corff yn yr ysgol.  Gweithiodd y grŵp efo’r Pennaeth i gael gemau strwythuredig yn ystod amser egwyl ynghyd â chael offer gemau yn y neuadd yn ystod amseroedd egwyl gwlyb. Gweithiodd Ysgol Southdown, Bwcle ar Ddigartrefedd.  Bu’r grŵp yn siarad â gweithiwr o hostel Tŷ Nos yn Wrecsam am y sefyllfa i bobl ifanc digartref yn yr ardal.  Cafwyd diwrnod codi ymwybyddiaeth yn yr ysgol ar gyfer codi arian a chasglu pethau ymolchi i’r bobl ifanc. Bu disgyblion Ysgol Hiraddug yn edrych ar ehangu defnydd o’r mynydd lleol, Moel Hiraddug.

Roedd  y cyfan yn rhan o ddigwyddiad agoriadol Observatory@Bangor, sef cangen Gogledd Cymru o Arsyllfa Cymru ar Hawliau Dynol Plant a Phobl Ifanc, a sefydlwyd yn Ysgol y Gyfraith, Abertawe yn 2012.

Project ar y cyd yw’r Arsyllfa, â phartneriaid rhyngwladol, cenedlaethol a lleol. Mae’n darparu fforwm ar gyfer ymchwil, dadl, addysg a chyfnewid gwybodaeth am hawliau dynol plant a phobl ifanc, gan weithio tuag at wireddu hawliau dynol trwy bolisi, ymarfer, eiriolaeth a diwygio’r gyfraith.

Yr Athro Dermot Cahill, Yr Athro Jane Williams, Yr Athro Sally Holland, Comisiynydd Plant Cymru yn lansio'r Arsyllfa efo'r Is ganghellor, Yr Athro John G Hughes a Dr Yvonne McDermott -Rees.“Mae hwn yn gyfle gwych ar gyfer prifysgolion Bangor ac Abertawe, fel ei gilydd,” medd yr Athro Cysylltiol Jane Williams, cyd-Gyfarwyddwr Sefydlol Arsyllfa Cymru. “O hyn ymlaen, bydd yr Observatory@Bangor a’r Observatory@Swansea, gan gydweithio ar draws disgyblaethau yn ein dwy brifysgol, yn gallu hyrwyddo ein gwaith ar hawliau plant yn well trwy Gymru benbaladr.”  

Dyddiad cyhoeddi: 17 Tachwedd 2015