Prif gadwyn coffi yn dangos diddordeb mewn caead cwpan wedi ei ailgylchu

Gyda 2.5 biliwn o gwpanau coffi ‘cymryd-allan’ yn cael eu defnyddio’n flynyddol ym Mhrydain, mae bron cynifer o gaeadau plastig yn cael eu taflu allan.

Mae gwyddonwyr yn gweithio gyda diwydiant i ddatblygu plastig newydd y bydd yn bosib ei gompostio, ac a fydd yn gwrthsefyll hylifau poeth ac y gellir ei fowldio i greu’r caeadau cwpanau coffi.

Bydd cyfarfod yn Llundain yr wythnos hon (Llun 23 Ebrill) yn gyfle i wyddonwyr deunyddiau adnewyddadwy a chynhyrchwyr plastic ddod at ei gilydd, ynghyd ag eraill sydd â diddordeb, er mwyn symud y project yn ei flaen.

Fel yr esbonia Rob Elias, Cyfarwyddwr Canolfan BC, Prifysgol Bangor;

“Mae cael gwared ar blastig yn fater cymhleth gan fod llawer o fathau gwahanol o blastig, gyda chynhwysion gwahanol yn rhan o’u gwead.  Dylid derbyn nad oes un datrysiad syml ar gyfer pob cynnyrch neu ddefnydd o blastig a byddai neb yn dadlau dros gael gwared ar yr holl blastig yr ydym yn ei ddefnyddio yn ein bywydau bob dydd. Er bod ymgyrch i leihau’r nifer o blastig sydd yn cael ei ddefnyddio, mae’r deunyddiau hyn yn chwarae rôl bwysig yn y gadwyn fwyd, er enghraifft. Mae pecynnu yn atal niwed i’r bwyd, yn cynyddu oes silff eitemau darfodus ac yn lleihau gwastraff.  Mae pwysigrwydd pecynnu bwyd yn amlwg yn ein hastudiaeth gyda ffermwyr mewn mannau anghysbell mewn gwledydd fel Uganda.  Yma mae’n rhaid i ffermwyr gludo’u bwyd am bellteroedd ar hyd lonydd herciog. Bydd defnyddio deunyddiau o sail naturiol, sydd yn gynaliadwy a fforddiadwy o fudd mawr iddynt wrth leihau gwastraff a chael mwy o elw am eu cynnyrch.  Fodd bynnag, yma yn y DU yr her yw cau’r ddolen a chael isadeiledd yn ei le sydd yn caniatáu casglu plastig sydd yn cael ei ddefnyddio unwaith ar gyfer ei ailddefnyddio neu ei gompostio,” ychwanegodd Rob.

Bydd y plastig y gellir ei gompostio a’i fowldio i siâp caead cwpan coffi yn cael ei ddatblygu drwy gyfrwng project Innovate UK. Mae defnyddiau eraill ar gyfer y math yma o blastig yn ogystal. Gellid defnyddio plastig sydd yn gwrthsefyll gwres fel haen amaethyddol sydd yn cadw’r ddaear yn gynnes er mwyn annog tyfiant ffrwythau a llysiau wrth hefyd atal tyfiant chwyn.  Mae defnydd eang o ddeunyddiau tebyg gan ffermwyr ledled y byd, ac meant yn cynnal cynhyrchiad cnydau.

Mae’r Ganolfan BC ym Mhrifysgol Bangor yn darparu cyfleusterau labordy ac ymchwil arbenigol i gwmnïau. Mae ganddynt 25 mlynedd o brofiad wrth ymchwilio ym maes deunyddiau cynaliadwy er mwyn disodli deunyddiau adnewyddadwy sydd yn deillio o olew. Wells Plastics Ltd yn Lloegr yw’r prif bartneriaid. Maent yn gwmni sydd yn arbenigo mewn creu  mathau arbenigol o blastig ac mae angen eu harbenigedd hwy er mwyn cael y perfformiad cywir gan y plastig.  Mae Dragon Packaging, cwmni o Gymru, yn arbenigwyr mewn darparu pecynnau bwyd a bydd eu harbenigedd o fudd wrth gael y cynnyrch newydd i’r farchnad.

Bydd y project yn cynhyrchu polymer gan ddefnyddio cynhwysion o ddeunyddiau naturiol sydd hefyd â phriodweddau datblygedig sydd yn ei wneud yn addas ar gyfer defnyddiau lle mae angen gweithredu o dan dymheredd uchel.

Dyddiad cyhoeddi: 20 Ebrill 2018