Prifysgol Bangor yn cynorthwyo llywodraeth Ynys Manaw i ddeall pysgodfeydd sy'n hanfodol i’r economi

Cregyn y frenhines ar wely'r môr.Bydd gwaith syn arwain at well dealltwriaeth o bysgodfeydd pwysig oddi ar Ynys Manaw yn parhau wedi i Lywodraeth yr ynys ail-benodi Prifysgol Bangor i ddarparu cyngor gwyddonol arbenigol i Adran Llywodraeth Amgylchedd, Bwyd ac Amaeth Ynys Manaw (DEFA).

Mae pysgodfeydd môr yn creu £12 miliwn y flwyddyn i economi'r ynys, ac mae'r cynnyrch yn cael ei allforio i bob cwr o'r byd.

Penodwyd Prifysgol Bangor gyntaf i gynghori'r Adran Amgylchedd, Bwyd ac Amaeth, (DEFA) yn 2007. Mae contract presennol y Brifysgol, sy'n dod i ben ym mis Awst 2015, wedi cael ei adnewyddu am bum mlynedd eto yn dilyn ymarferiad tendro.

Yn ôl llywodraeth Ynys Manaw, mae'r cyngor gwyddonol a ddarperir gan Brifysgol Bangor yn arwain at well ddealltwriaeth o bysgodfeydd môr. Dywedodd Karen McHarg, Cyfarwyddwr Pysgodfeydd DEFA, mai gwyddonwyr Bangor sy'n cynnal yr asesiad stoc manwl o gregyn y frenhines ac yn casglu data am yr holl brif rywogaethau masnachol, yn cynnwys cregyn bylchog, crancod a chimychiaid.

Mae'r brifysgol yn cynghori Sefydliad Cynhyrchwyr Pysgod Ynys Manaw a Bwrdd Rheoli Cregyn y Frenhines - corff sydd ag aelodau o blith holl awdurdodau pysgota Môr Iwerddon. 

Dywedodd Karen: Mae dau o wyddonwyr Bangor wedi'u lleoli yn DEFA, yn cydweithio'n agos gyda'r swyddogion a'r gymuned bysgota, ac mae hyn wedi gweithio'n dda i integreiddio perthynas waith gwyddoniaeth, y Llywodraeth a diwydiant.

'Y blaenoriaethau yw parhau â'r gwaith o asesu'r stoc o gregyn y frenhines, datblygu asesiad stoc o gregyn y brenin a gweithio gyda'r diwydiant ar boblogaethau lleol crancod, cimychiaid a gwichiaid moch.'

Gollwng cregyn ar fwrdd llong ymchwil y Nrifysgol, y Prince Madog.Dywedodd Richard Ronan MHK, Gweinidog dros yr Amgylchedd, Bwyd ac Amaeth:

“Bydd yr adran yn parhau i gydweithio efo Prifysgol Bangor  a’r Grŵp Llywio Gwyddoniaeth, a sefydlwyd y llynedd yn dilyn argymhelliad gan Fwrdd Rheoli Cregyn y Frenhines.

'Mae’n hollbwysig wrth i ni reoli’n pysgodfeydd i’r dyfodol, bod pawb, gwyddonwyr a diwydiant fel ei gilydd yn rhan o’r broses. Nid yw Ynys Manaw yn derbyn cyllid Undeb Ewropeaidd,  yn wahanol i wledydd eraill cyfagos. Er hyn rydym yn benderfynol o wneud cynnydd a rheoli pysgodfeydd cynaliadwy i’r dyfodol.”

Yn siarad ar ran Prifysgol Bangor, dywedodd yr Athro Mike Kaiser o Ysgol Gwyddorau’r Eigion:

"Rydym yn canolbwyntio'n gadarn ar weithio gyda'r diwydiant pysgodfeydd a chyrff cynrychioliadol. Mae ein dull cyfranogol o weithio'n anelu at gynnwys ac ystyried anghenion yr holl rhanddeiliaid yn ogystal â gofynion amgylcheddol, i sicrhau cynllun cynaliadwy sy'n dderbyniol i bawb. Rydym wrth ein bodd y bydd y gwaith hwn gyda chydweithwyr yn Ynys Manaw yn parhau."

Dyddiad cyhoeddi: 23 Mehefin 2015