Sicrhau mynediad at Gerddoriaeth Cymraeg ar gyfer pobl sydd yn byw gyda dementia
Bu trigolion cartref gofal yn Aberystwyth yn mwynhau’r atgofion y mae miwsig yn eu codi mewn digwyddiad cyn Dydd Miwsig Cymru ar 8 Chwefror. Mae gwrando ar eich hoff fiwsig yn codi’ch calon, waeth be fo’ch oed. Dyna pam mae Prifysgol Bangor a Mudiad Merched y Wawr yn lansio apêl ar Ddiwrnod Miwsig Cymru, i bobl gysylltu gyda’u hawgrymiadau o’u hoff ganeuon o bob cyfnod.
Bydd yr awgrymiadau mwyaf poblogaidd yn cael eu coladu er mwyn creu CD ac adnodd digidol a fydd ar gael i’w lawrlwytho yn rhad ac am ddim, ac yn cael ei rannu â chartrefi henoed a chartrefi gofal dementia er mwyn sicrhau bod cerddoriaeth Cymraeg ar gael i’r preswylwyr ei fwynhau.
Meddai Dr Catrin Hedd Jones, Seicolegydd Siartredig yn Ysgol Gwyddorau Iechyd, Prifysgol Bangor, sydd yn arwain y prosiect:
“Rydyn ni’n gwybod bod miwsig o’n hieuenctid yn gallu annog atgofion a theimladau hapus. Mae ymchwil diweddar yng Nghymru yn dangos fod llawer o waith i’w wneud eto i sicrhau fod pob sefydliad gofal yn adnabod a pharchu diwylliant ac iaith eu preswylwyr Cymraeg. Mae’n hanfodol ein bod yn cydweithio i sicrhau fod unigolion sy’n siarad Cymraeg yn gallu mwynhau eu hoff ganeuon wrth dderbyn gofal yn eu cartref neu mewn cartref gofal. Dyma’r cam diweddaraf yn y gwaith ar dementia y mae Prifysgol Bangor wedi ei gyflawni gyda Merched y Wawr ac fe hoffwn ddiolch i’n holl bartneriaid sydd wedi dod at ei gilydd i wneud yn siŵr y byddwn ni, yn ystod yr ychydig fisoedd nesaf, yn medru datblygu yr adnodd hwn".
Bu Dr Catrin Hedd Jones yn ymweld â thrigolion Cartref Gofal Hafan y Waun, sy’n darparu gofal preswyl ac arbenigol i 90 o bobl yn byw gyda dementia. Ynghyd a’r trigolion ag aelodau o gangen Merched y Wawr, Aberystwyth, a Linda Griffiths, sy’n canu gyda’r grŵp gwerin poblogaidd o’r Canolbarth, Plethyn, bu’n dathlu Dydd Miwsig Cymru.
Yn cydweithio ar y project a gyllidir gan Ganolfan Ymchwil Heneiddio a Dementia (CADR) y Brifysgol, Merched y Wawr a Dydd Miwsig Cymru, mae myfyriwr o’r Ysgol Cerddoriaeth a’r Cyfryngau, Alistair O’Mahoney, sydd wedi derbyn interniaeth gan y Brifysgol er mwyn cwblhau’r gwaith.
Meddai Alistair, sydd yn ei drydedd flwyddyn yn astudio gradd BMus gan ganolbwyntio ar gerddoriaeth mewn iechyd a lles:
“Dwi’n sicr y gallai pawb gyfeirio at hoff gân neu ganeuon eu hieuenctid. Ond gyda thwf cerddoriaeth ddigidol, mae’n rhaid caniatáu hygyrchedd at ystod o gyfnodau cerddorol i’r cenedlaethau hŷn sydd efallai wedi arfer â cherddoriaeth fel cyfrwng mwy ymarferol. Wrth greu'r fath adnodd cynhwysfawr, mae modd cyfrannu’n gadarnhaol at iechyd a lles cyffredinol y cenedlaethau hyn sy’n byw â dementia.”
Y bwriad yw cydweithio gyda Chwmni Sain, ond hefyd i ddefnyddio rhai recordiadau prin o gasgliad Archif Bop Prifysgol Bangor, sydd yn yr Ysgol Cerddoriaeth a’r Cyfryngau.
Bwriedir lansio’r CD orffenedig nes ymlaen yn y flwyddyn.
Mae’r project yn croesawu awgrymiadau o hoff ganeuon Cymraeg ar gyfer datblygu rhestr fer drwy anfon e-bost at Alistair: canygan@bangor.ac.uk , ffonio Dr Catrin Hedd Jones ar 01248 388872 neu drwy gysylltu ar y cyfryngau cymdeithasol gyda’r cyfrif trydar newydd: Cân Y Gân @CnYGn1 neu drwy Grŵp Facebook y “North Wales Dementia Network”.
Mae Dydd Miwsig Cymru’n dathlu pob math o fiwsig Cymraeg gyda digwyddiadau rhad ac am ddim i fynychwyr gigiau, rhieni a phlant, pobl ifanc, myfyrwyr a busnesau yn cael eu cynnal ym mhob rhan o’r wlad. Dilyn @cymraeg a #DyddMiwsigCymru ar Twitter, Facebook ac Instagram i gael y diweddaraf am y cynlluniau ar gyfer y diwrnod.
DIWEDD
7.2.19
Nodiadau ar gyfer Golygyddion:
Nodyn i ddatgan ni fyddwn yn dymuno defnydd o dermau fel dioddefwyr wrth drafod pobl sydd yn byw gyda dementia – mwy o wybodaeth isod.
https://dementiavoices.org.uk/wp-content/uploads/2015/03/DEEP-Guide-Language.pdf
Nodwch os gwelwch yn dda nad yw’r defnydd o dermau fel dioddefwyr yn dderbyniol wrth drafod pobl sydd yn byw gyda dementia – mwy o wybodaeth isod.
https://dementiavoices.org.uk/wp-content/uploads/2015/03/DEEP-Guide-Language.pdf
Adroddiad ar y ddarpariaeth ar gyfer Cymry o fewn gofal dementia. Nodyn i ddatgan ni fyddwn yn dymuno'r defnydd o dermau fel dioddefwyr wrth drafod pobl sydd yn byw gyda dementia – mwy o wybodaeth isod.
Dyddiad cyhoeddi: 7 Chwefror 2019