Y Gweinidog Cymreig dros Addysg a Sgiliau yn ymweld â Phrifysgol Bangor
Adam Edwards (chwith), myfyriwr Dylunio Cynnyrch gyda Huw Lewis AC.Heddiw ymwelodd Huw Lewis AC, Gweinidog Addysg a Sgiliau Llywodraeth Cymru, â Phrifysgol Bangor.
Ymwelodd Mr Lewis â Chanolfan Addysg Athrawon Gogledd a Chanolbarth Cymru, sydd â'i chartref yn yr Ysgol Addysg, a'r Ganolfan Ymchwil ac Ymarfer Ymwybyddiaeth Ofalgar yn yr Ysgol Seicoleg.
Cynhaliwyd ymweliad y Gweinidog â Chanolfan Addysg Athrawon Gogledd a Chanolbarth Cymru ar adeg o ddatblygiadau pellgyrhaeddol a chyffrous i addysg a hyfforddiant cychwynnol athrawon yng Nghymru, yn dilyn cyhoeddi Adroddiadau Donaldson a Furlong yn ddiweddar.
Cyfarfu'r Gweinidog â'r Is-ganghellor, Yr Athro John Hughes, staff uwch a myfyrwyr sy'n astudio yn y Ganolfan. Bu'r Gweinidog hefyd i arddangosfa o waith myfyrwyr sy'n graddio gyda BSc mewn Dylunio a Thechnoleg gyda Statws Athro Cymwysedig ac a fydd yn symud ymlaen i ddysgu mewn ysgolion uwchradd ledled Cymru a thu hwnt o fis Medi 2015.
Yr Athro John G Hughes, Is-ganghellor (chwith) gyda staff a disgyblion Ysgol Friars a Ysgol Pen y Bryn (Bae Collwyn), Dr Dusana Dorjee, a sarah Silverton (Canolfan Ymchwil ac Ymarfer Ymwybyddiaeth Ofalgar) a Huw Lewis AC.Tra oedd yn y Ganolfan Ymchwil ac Ymarfer Ymwybyddiaeth Ofalgar, clywodd y Gweinidog am ymchwil ddiweddaraf sy'n cael ei gwneud i botensial hyfforddiant mewn ymwybyddiaeth ofalgar i wella lles disgyblion mewn ysgolion Cymreig. Dros y tair blynedd ddiwethaf mae tîm ymchwil dan arweiniad Dr Dusana Dorjee wedi bod yn cynnal astudiaethau mewn ysgolion cynradd ac uwchradd yng Ngogledd Cymru i gloriannu effaith hyfforddiant mewn ymwybyddiaeth ofalgar ar les disgyblion ac athrawon ac ar allu disgyblion i ganolbwyntio. Roedd yr astudiaethau ymchwil yn defnyddio dull newydd ac arloesol i asesu canlyniadau ymwybyddiaeth ofalgar mewn plant - roeddent yn canolbwyntio ar fesuriadau newidiadau yn y ffordd mae ymennydd disgyblion yn gweithredu a gofnodwyd gan ddefnyddio system EEG gludadwy mewn ysgolion. Cyflwynwyd darganfyddiadau cychwynnol o'r astudiaethau hyn i'r Gweinidog yn ystod yr ymweliad, a thrafodwyd eu goblygiadau o ran cyflwyno ymwybyddiaeth ofalgar yn ehangach i addysg Gymraeg.
Gyda chynnydd mewn achosion o broblemau iechyd meddwl mewn plant a rhai'n eu harddegau, mae yna ddiddordeb cynyddol mewn cyflwyno ymwybyddiaeth ofalgar i gwricwla ysgolion fel ffordd o hybu lles disgyblion - lleihau eu pryderon a chyfnerthu eu sgiliau ymdopi. Dull o hyfforddi'r meddwl yw ymwybyddiaeth ofalgar gan ddatblygu gallu i ddal sylw a chanolbwyntio, ynghyd â meithrin agwedd anfeirniadol tuag at brofiad. Mae tystiolaeth ymchwil ar weithredu ymwybyddiaeth ofalgar mewn addysg ym Mhrydain yn gyfyngedig ar hyn o bryd, gyda dwy astudiaeth mewn ysgolion uwchradd yn Lloegr yn awgrymu gwelliannau yn lles disgyblion. Yr ymchwil a gynhaliwyd yn CMRP yw'r gyntaf ym Mhrydain i dreialu a chloriannu model gweithredu lle mae athrawon ysgol yn cael eu hyfforddi mewn ymwybyddiaeth ofalgar yn gyntaf. Yna, pan fyddant wedi dod yn ddigon medrus mewn ymwybyddiaeth ofalgar eu hunain, cânt eu hyfforddi i gyflwyno'r cwricwlwm ymwybyddiaeth ofalgar i'w disgyblion. Mae gan y model hwn fanteision o ran bod yn gost effeithiol a hir-dymor ei natur, oherwydd gall athrawon ysgol roi'r hyfforddiant ymwybyddiaeth ofalgar i'w disgyblion flwyddyn ar ôl blwyddyn, unwaith y byddant wedi cael eu hyfforddi sut i wneud hynny a pharhau i loywi eu sgiliau.
Meddai Huw Lewis, y Gweinidog Addysg, “Dwi’n llongyfarch Prifysgol Bangor ar eu hymchwil bresennol ym maes ymwybyddiaeth ofalgar, a sut y gellir ei ddefnyddio yn y cwricwlwm. Mae hwn yn faes diddorol gyda llawer o fanteision posibl o ran iechyd emosiynol a lles ein dysgwyr, a dwi’n edrych ymlaen at weld y darganfyddiadau llawnach yn y dyfodol.”
Wrth grynhoi'r dystiolaeth sydd ar gael ar ymwybyddiaeth ofalgar mewn ysgolion, meddai Dr Dusana Dorjee: "Mae'r canlyniadau cychwynnol yn awgrymu bod hyfforddiant mewn ymwybyddiaeth ofalgar yn fanteisiol i les athrawon ysgol. Dangosodd ein hastudiaethau bod tua hanner yr athrawon a gafodd hyfforddiant mewn ymwybyddiaeth ofalgar yn barod i gyflwyno hyfforddiant ymwybyddiaeth ofalgar i'w disgyblion o fewn chwe mis. Yn ogystal, mae darganfyddiadau o astudiaethau eraill yn awgrymu gwelliannau yn lles disgyblion.
"Mae tystiolaeth ddechreuol hefyd o welliannau ym mherfformiad academaidd disgyblion - mae'r rhain efallai'n deillio o well gallu i ymdopi â straen a phryder drwy ymwybyddiaeth ofalgar. Drwodd a thro, mae hyfforddiant mewn ymwybyddiaeth ofalgar yn dangos potensial cryf i hybu datblygiad hunan-reolaeth a lles mewn plant a rhai'n eu harddegau gydag effeithiau ataliol hir-dymor o bosibl.
Yn ogystal â chael golwg gyffredinol ar ddarganfyddiadau ymchwil ar ymwybyddiaeth ofalgar mewn ysgolion, roedd ymweliad y Gweinidog yn cynnwys sylwadau gan athrawon a disgyblion cynradd ac uwchradd ar eu profiad eu hunain o ddysgu ac addysgu ymwybyddiaeth ofalgar mewn ysgol. Mae'r cwestiynau sy'n deillio o dystiolaeth yr ymchwil a'r sylwadau a gafwyd yn ymwneud â'r camau nesaf i ymwybyddiaeth ofalgar mewn addysg Gymreig. Mae'r rhain yn cynnwys y potensial i weithredu'r cynllun yn arbrofol ledled y wlad, datblygu cysylltiadau agosach rhwng ymchwilwyr ymwybyddiaeth ofalgar a llunwyr polisi addysg, a sicrhau bod ymwybyddiaeth ofalgar yn cael ei weithredu mewn ysgolion gyda chywirdeb a ffyddlondeb.
Dyddiad cyhoeddi: 4 Mehefin 2015