Datblygiadau diweddaraf ynni solar yn cael eu hamlygu ym Mhrifysgol Bangor

Y mis hwn bydd Ysgol Peirianneg Electronig Prifysgol Bangor yn cynnal Cynhadledd PVSAT 13 (Gwyddoniaeth, Cymhwysiad a Thechnoleg Ffotofoltaidd, 5-7 Ebrill), gan ddwyn ynghyd wyddonwyr gorau a mwyaf disglair y maes solar ar gyfer y gynhadledd bwysicaf ar ymchwil ynni solar yn y Deyrnas Unedig.

Caiff tua 5% o'n trydan ei gynhyrchu ag ynni solar yn y Deyrnas Unedig, ac oherwydd cynnydd o 25% mewn cynhyrchu ynni solar yn y blynyddoedd diwethaf a chostau cynhyrchu sy'n gostwng yn gynyddol, solar yw un o'r dulliau rhataf o gynhyrchu ynni ac mae'r dyfodol yn edrych yn llewyrchus i ynni solar. Mae'n parhau'n faes ymchwil poblogaidd yn sectorau gwyddoniaeth a pheirianneg prifysgolion y Deyrnas Unedig.

Mae i gynhadledd PVSAT ffocws cryf ar gelloedd solar perovskit, sydd yn un o bynciau llosg ymchwil wyddonol a dim ond graffen sy'n cymharu o ran nifer y papurau gwyddonol a gyhoeddwyd mewn cyfnodolion peirianneg y llynedd. Mae celloedd solar perovskit yn seiliedig ar blwm croesryw organig-anorganig neu ddeunydd sy'n seiliedig ar dun halid ac mae profion wedi dangos bod gan y rhain effeithlonrwydd o 22%. Drwy ddefnyddio celloedd solar perovskit ar y cyd â thechnolegau traddodiadol sy'n seiliedig ar silicon, rhagwelir y gallai dyfais solar perovskit a silicon groesryw gyrraedd effeithlonrwydd o 44%. Byddai hynny’n gyflawniad pwysig ac yn lleihau costau'n sylweddol.

Bydd gwyddonwyr ymchwil amlwg megis yr Athro Christophe Ballif yn cyflwyno yn y gynhadledd yr wythnos nesaf.  Yr Athro Ballif yw Cyfarwyddwr y labordy ffotofoltaidd yn yr École Polytechnique Fédérale de Lausanne (EPFL) a Chyfarwyddwr Datblygiadau Ffotofoltaidd yn y Centre Suisse d'Electronique et de Microtechnique (CSEM) yn Neuchâtel; enillodd y Wobr Becquerel yn 2016 - gwobr a sefydlwyd gan y Comisiwn Ewropeaidd i gydnabod cyfraniadau nodedig gan unigolyn i ddatblygiad ynni solar. Bydd chwaraewyr diwydiannol megis Heliatek GmbH hefyd yn cyflwyno. Mae'r cwmni hwn yn datblygu mathau newydd o ddeunyddiau adeiladu sy'n ymgorffori celloedd solar a fydd yn galluogi adeiladau i gynhyrchu eu pŵer eu hunain. 

Bydd y gynhadledd yn cael ei llywyddu gan Dr Jeff Kettle o Ysgol Peirianneg Electronig Prifysgol Bangor, a ddywedodd:

“Mae'r gynhadledd yn dwyn ynghyd academyddion mwyaf blaenllaw'r maes. Mae'r Deyrnas Unedig yn parhau ar flaen y gad yn y maes ymchwil hwn ac mae nifer o academyddion mwyaf blaenllaw'r byd yn gweithio yma. Mae'r digwyddiad wedi denu nawdd gan nifer o sefydliadau mawr megis y Sefydliad Ffiseg, y Sefydliad Peirianneg a Thechnoleg, y Gymdeithas Frenhinol Cemeg a Rhwydwaith Ymchwil Peirianneg Cymru."

Dywedodd yr Athro Michael G Hutchins, Ysgrifennydd y Gymdeithas Ynni Solar (UK-ISES): "Roedd y Gymdeithas Ynni Solar ar ben ein digon yn cael cynnal y gynhadledd ym Mangor eleni, ac mae arbenigedd academyddion Bangor yn y maes hwn a'r lleoliad prydferth yn golygu bod Bangor yn lleoliad delfrydol ar gyfer y gynhadledd hon, sydd bellach yn cael ei chynnal ers 13 mlynedd."

Un o noddwyr cysylltiol y digwyddiad yw M-Sparc, project parc Gwyddoniaeth newydd Prifysgol Bangor.  Dywedodd Pryderi Ap Rhisiart, Rheolwr y Project, "Rydym yn ymwybodol iawn bod angen i'n hadeilad nid yn unig edrych yn dda a bod yn addas i'r diben ond mae angen iddo hefyd fod yn esiampl o bwysigrwydd allyriadau carbon isel.  Mae gennym rai atebion arloesol ar gyfer cyflawni hynny’n rhan o gynllun yr adeilad, ac rydym yn defnyddio paneli ffotofoltaidd ar y safle, a dyna pam ein bod ni'n teimlo'n gyffrous iawn o gael y cyfle i noddi'r digwyddiad hwn ym Mangor.  Ein gobaith yw y gellir cynnal nifer fawr o ddigwyddiadau tebyg unwaith y bydd M-SParc yn weithredol, er mwyn rhoi gogledd Cymru ar y map cynaliadwyedd." 

Dyddiad cyhoeddi: 3 Ebrill 2017