Sut mae gemeiddio modiwl yn helpu myfyrwyr i ddysgu

Dychmygwch eistedd mewn darlith prifysgol a gweld un o’r myfyrwyr yn cael eu ‘llusgo allan’ gan ffug-filwyr am ei bod yn ‘heintus’, dyna oedd y ddrama a ddigwyddodd mewn darlith Seicoleg ac sydd wedi ei droi yn gêm yn Ysgol Seicoleg Prifysgol Bangor yn ddiweddar.

‘Gemeiddio’ yw’r term poblogaidd am ymgorffori nodweddion gêm mewn i bethau nad ydynt yn gêm.

Dr Rebecca Sharp, sydd wedi dylunio’r modiwl sydd hefyd yn gêm. Credai Rebecca iddo fod yn unig fodiwl mewn Prifysgol i ymgorffori cymaint o nodweddion gêm. Yn ôl canlyniadau cynnar, mae nid yn unig yn ennyn diddordeb y myfyrwyr, ond hefyd yn fodd iddynt ennill dealltwriaeth ddyfnach o Ddadansoddiad Ymddygiad, sef pwnc y modiwl.

Denwyd diddordeb y myfyrwyr ail flwyddyn drwy e  bost a oedd yn edrych fel  neges gyfrinachol militaraidd. Roedd yr e bost yn  esbonio bod firws heintus wedi cyrraedd gogledd Cymru, a bod rhaid iddynt  gofrestru  gyda’r ganolfan filwrol am eu briffio cyntaf, neu mewn geiriau eraill, y ddarlith gyntaf.

A hithau’n mwynhau actio yn ei hamser hamdden ac un sy’n  hoffi chwarae gemau a dilyn ffuglen ffantasi dystopaidd, mae Rebecca wedi gwau stori dystopaidd drwy bob agwedd o’r modiwl. Mae tasgau yn cael eu dynodi mewn dulliau milwrol ac yn arwain at ‘pwyntiau’ a ‘gwobrau’ yn ôl y dasg. Mae actorion hefyd yn cymryd rhannau personél milwrol neu feddygol yn ystod darlithoedd, i ehangu’r profiad o fod yn rhan o’r gêm.

Fel yr esbonia Rebecca:

“Mae’r gwobrau, er yn fach ynddo’u hunain, yn fodd i’r myfyrwyr teimlo eu bod mewn rheolaeth o’u dysgu.”

“Mae’r myfyrwyr yn dysgu yr union yr un cynnwys a myfyrwyr y llynedd, ond yn cymryd rhan yn y ‘gêm’ ac yn gwneud rhai dewisiadau drostynt eu hunain,  fel cael dewis pwnc y darlith olaf,  dethol pwnc aseiniad a chael gweld un pwn arholiad o flaen llaw. Mae hyn yn  gwneud iddynt teimlo’ fel bod ganddynt ymwneud â’r cyfan. Mae presenoldeb yn y darlithoedd yn uchel ac mae’r myfyrwyr yn ‘ail-chwarae’ tasgau ar-lein er mwyn ennill sgôr uwch drwy ateb y cwestiynau’n gywir. Rwy’n disgwyl i’r myfyrwyr  llwyddo yn yr arholiad gan eu bod yn adolygu yn barhaus heb sylweddoli.”

Mae Sam Webb, 20, o Swydd Rhydychen yn astudio Seicoleg efo Niwroseicoleg ac meddai:

 “Cawsom ein ‘sganio’ wrth ddod mewn i’r ddarlithfa, gan bobl oedd wedi gwisgo fel milwyr fel eu bod yn chwilio am haint, a’n siarsio i aros yn dawel. Roedd yr ystafell wedi ei addurno mewn cuddliw. Roedd yn anhygoel. Roeddwn wedi gwirioni efo pa mor dda oedd y thema wedi ei  gynllunio i gyffwrdd â phob agwedd o’r modiwl, ac nid yn rhyw ddyfais i ennyn sylw yn unig, oedd yn hollol berthnasol ac yn rhan gwerthfawr o’r modiwl.

Doedd dim yr hyn yr oeddwn yn disgwyl ei brofi mewn Prifysgol, mae darlithoedd eraill yn ymddiddori mewn modd academaidd iawn, ac apelio at fy niddordebau academaidd ac ymchwil, tra bod y modiwl yma yn apelio ataf ar lefel ddynol,  yn ennyn fy niddordeb mewn goroesi, cystadlu a  brawdoliaeth. Roedd llawer yn well na’r hyn yr oeddwn yn disgwyl.”

Meddai Lycee Ruparell o Florida, a Llundain, ac sydd yn 19 oed ac ys astudio Seicoleg:

Roedd  gemeiddio’r modiwl Dadansoddi ymddygiad yn wefreiddiol ac yn newid braf i’r arfer. Mae’n annog myfyrwyr i ymwneud â’r deunydd. Mae’r her i’r ddau dîm o fewn y gemeiddio yn fy ysbrydoli i ganolbwyntio ar y cynnwys, ac o’r herwydd yn  fodd effeithiol a llai diflas nag y gall dysgu ac adolygu fod weithiau. Roedd yn dacteg oedd yn fy syfrdanu os dw’n onest, yn sicr nid oeddwn yn disgwyl dod yn ôl wedi’r haf i gael fy nhrochi mewn byd wedi’r apocalyps bod tro yr oeddwn yn mynychu darlith   dadansoddi ymddygiad! Rwy’n edrych ymlaen fwyfwy at fynychu’r darlithoedd gan fod y plot yn dibynnu ar ddewisiadau a chyraeddiadau’r myfyrwyr. Mae hyn yn fy ysgogi i fynychu’r darlithoedd i weld beth sy’n digwydd nesaf!”

Ond a ellir cymhwyso hyn i gyrsiau eraill?

Tra bod pwnc dadansoddi ymddygiad yn  gweddu’n dda i ‘gemeiddio’,  dychmyga Rebecca  y byddai pynciau eraill yn addas i’w addasu-  er bod ei dealltwriaeth hi o  dadansoddi ymddygiad yn sicrhau’r lefel uchaf o ddysgu o ganlyniad i gymryd rhan yn y gêm.

“Rwy’n meddwl y byddai angen dadansoddiad agos o’r rhannau, a chanllaw manwl er mwyn sicrhau'r lefel cywir o ymwneud a gwobrwyo, cyn trosi pynciau eraill,  ond mae’r potensial yn ddiddiwedd, medai Rebecca. “Mae’n hawdd dychmygu myfyrwyr busnes yn gorfod sefydlu cwmni dychmygol neu chwarae’r farchnad stoc er mwyn goroesi, gosod heriau  addas i fyfyrwyr sŵoleg i wella gofal anifeiliaid… Mae gemeiddio wedi ei ddefnyddio’n llwyddiannus mewn meysydd eraill, fel yn yr ap Zombies, Run!  Sydd yn declyn defnyddiol i helpu pobol cwrdd â’u targedau rhedeg a ffitrwydd, a’r gêm Foldit a arweiniodd at ganlyniadau newydd ar gyfer ymchwil AIDS.”

Meddai John Parkinson, Pennaeth Ysgol Seicoleg, Prifysgol Bangor:

“Daw craidd gemeiddio o  seicoleg ymddygiad ac mae’n enghraifft  drawiadol o gymhwyso theori  i’r byd o’n cwmpas. Yn gyffredinol, mae gemeiddio wedi ei ddefnyddio i wneud pethau diflas yn fwy hwyliog, neu  ei ddefnyddio i hybu perfformiad ar y lefel orau posib. Yn y ddwy enghraifft, mae’n cynyddu cymhelliant yr unigolyn ac yn gymorth i unigolion gwellau eu hableddau. Mae sgôp sylweddol i  ddefnyddio technegau a dylunio gemeiddiol er mwyn arloesi ym myd addysg uwch. Mae hyn yn gweddu nod Prifysgol Bangor o wella ansawdd a natur dysgu ac addysgu.  O bwys  yw'r ffaith  fod sail dystiolaeth iddo - mae Rebecca  yn hel data ar effeithiolrwydd ei modiwl sydd wedi ei emeiddioli fel y gallem ddysgu ac addasu o’r modiwl peilot."

Dyddiad cyhoeddi: 8 Rhagfyr 2016