Ymchwil Prifysgol Bangor yn llywio polisi cenedlaethol ac yn rhoi sylfaen dystiolaeth i Gynllun Gweithredu Addysg Wledig cyntaf Cymru
Mae Ysgrifennydd y Cabinet dros Addysg, Kirsty Williams (heddiw) wedi lansio Cynllun Gweithredu Addysg Wledig newydd Llywodraeth Cymru sy’n cyflwyno nifer o fentrau a mesurau ar gyfer gwella addysg a phrofiadau yn ysgolion gwledig Cymru.
Mae’r cynllun gweithredu’n rhan greiddiol o’r diwygiadau gweddnewidiol sydd wedi eu hamlinellu yn Addysg yng Nghymru: Cenhadaeth ein Cenedl, sy’n nodi beth yw strategaeth Llywodraeth Cymru ar gyfer gwella’r gyfundrefn ysgolion erbyn 2021. Mae’r ddogfen yn rhoi manylion am weithgareddau a fydd yn troi polisïau’n ymarfer yn ein hysgolion. Mae’r cynllun gweithredu’n defnyddio tystiolaeth ac argymhellion o adroddiad ymchwil dan arweiniad Gwilym Siôn ap Gruffudd o Ysgol Addysg a Datblygiad Dynol Prifysgol Bangor. Comisiynwyd yr adroddiad: Rethinking Educational Attainment and Poverty- in Rural Wales (REAP) gan Gonsortia Addysg Rhanbarthol ERW a GwE trwy broses dendro gystadleuol.
Meddai’r Athro Enlli Môn Thomas:
“Cymhwyso canfyddiadau ein hymchwil yw un o brif gymhellion ein gwaith ymchwil yn yr Ysgol Addysg a Datblygiad Dynol. Mae ein hymchwil yn canolbwyntio ar y plentyn a’i fwriad yw gwella canlyniadau bywyd pob plentyn.”
Meddai Gwilym Siôn ap Gruffudd, prif ymchwilydd yr adroddiad:
“Rydym yn falch iawn bod canfyddiadau ein hymchwil gwreiddiol wedi cael effaith gadarnhaol ac uniongyrchol ar bolisi addysg Cymru mewn cyfnod cyffroes a thrawsnewidiol. Rydym wedi gallu darparu sgiliau ymchwil perthnasol ac o ansawdd uchel a chanfyddiadau a fydd yn cael effaith er mwyn llywio safonau uchel ac ymarfer o safon fyd-eang ar draws Cymru.
Dyma’r eildro i’r ymchwil hwn gael y fath effaith eleni. Cyfrannodd REAP hefyd at sylfaen dystiolaeth a phenderfyniad Llywodraeth Cymru i ddarparu £90 miliwn y flwyddyn yn ychwanegol i holl ysgolion Cymru drwy’r Grant Datblygu Disgyblion gan sicrhau bod disgyblion ac ysgolion gwledig Cymru yn cael cefnogaeth i lwyddo.”
Mae’r argymhellion sydd wedi eu mabwysiadu o’r adroddiad yn cynnwys tystiolaeth bod ysgolion gwledig mewn sefyllfa dda i gydweithio a chydweithredu, ac mae eu Cymreictod a’u diwylliant gwledig cynhenid hefyd yn hwyluso ymdeimlad cryf o berthyn ac o gymuned. Roedd sefydlu polisi cenedlaethol sy’n canolbwyntio ar gynllunio cwricwlwm addysg hefyd yn un o brif argymhellion yr adroddiad, gan fynd i’r afael â thirlun addysgu, polisi a chwricwlwm sy’n newid yn gyflym.
Bydd mynd i’r afael â phroblem amddifadedd digidol yng nghefn gwlad Cymru, fel y mae’r adroddiad yn ei argymell, yn golygu y gellir darparu’r adnoddau addysg ddigidol gorau a sicrhau bod ysgolion gwledig yn ganolfannau addysgol a chymunedol modern.
Meddai’r Athro Val Morrison, sy’n gyfrifol am effaith ymchwil yn y Coleg Gwyddorau Dynol:
“Mae ymateb adeiladol Llywodraeth Cymru i’r adroddiad yn arwydd o bwysigrwydd ymchwil fy nghydweithwyr ym Mangor. Mae cael effaith wybodus ar bolisi addysg a allai arwain at ymarfer mwy cynhwysol yn ddi-os yn bwysig i’r cenedlaethau nesaf o ddisgyblion ysgol yng Nghymru.”
Mae’r ddogfen bolisi yn cyfeirio hefyd at gyhoeddiad arall gan Gwilym Siôn ap Gruffudd a’r Athro Judy Hutchings o Brifysgol Bangor, ymysg eraill, sy’n cymharu arferion da addysg gynhwysol cyn oed ysgol yn y Weriniaeth Tsiec, Lloegr, Slofacia a Chymru.
Dyddiad cyhoeddi: 11 Hydref 2018