Assessment of Early Literacy Skills in Second Language Learners using MABEL - A Multilanguage Literacy Assessment Tool

Gyda’r cynnydd byd-eang mewn mudo a mewnfudo, a’r gydnabyddiaeth o fanteision dwy/amlieithrwydd, mae niferoedd cynyddol o blant sy’n siarad ieithoedd cartref amrywiol yn cael eu haddysgu mewn ail iaith neu iaith ychwanegol. Ar gyfartaledd, mae dysgwyr iaith ychwanegol ar ei hôl hi o gymharu â’u cyfoedion uniaith mewn sgiliau llythrennedd yn ystod blynyddoedd ysgol gynradd. Eto i gyd, yn aml nid oes gan addysgwyr yr offer a/neu’r hyfforddiant i asesu a chefnogi POB UN a allai fod yn cael trafferth yn iaith yr ysgol, a gwahaniaethu rhwng plant ag oedi dros dro mewn llythrennedd  oherwydd gwybodaeth annigonol am iaith yr ysgol gan y rhai sydd ag anhwylder niwrowybyddol ar sail iaith, sy’n eu rhoi mewn perygl arbennig o lythrennedd a chanlyniadau addysgol cyffredinol gwael (Strand, 2021). Mae cynnydd yn y maes hwn yn aros am ymchwil i ddeall yn well y llwybrau aml-achosol i ddatblygiad llythrennedd ymhlith PAWB, ac i liniaru'r heriau ymarferol ar gyfer eu hasesu yn y cyd-destun amlieithog.

Yn y cyflwyniad hwn, rydym yn cynnig ffordd ymlaen yn seiliedig ar ganfyddiadau o gyfres o gymariaethau traws-ieithyddol uniongyrchol o sgiliau llythrennedd dechreuwyr ysgol uniaith (project ELDEL), a dwy astudiaeth ddiweddar o lythrennedd cynnar mewn lleoliadau ail iaith. Byddwn hefyd yn arddangos yr offeryn asesu anfasnachol, rhad ac am ddim i'w ddefnyddio o'r enw Cyfres o Asesiadau Amlieithog o Lythrennedd Cynnar (MABEL) fel model ar gyfer asesu proffiliau rhagfynegol POB disgybl mewn lleoliadau amlieithog amrywiol yn ddibynadwy. Bydd y gyfres hon yn darparu'r glasbrint ar gyfer addasiadau pellach i’r profion y gellid eu hintegreiddio'n hawdd i asesiadau ysgol arferol o hyfedredd iaith cartref ac ysgol plant a'u hanghenion llythrennedd posibl.