Beth oedd gwrach dda a gwrach ddrwg?
A ydi’n iawn meddwl am wrachyddiaeth fel crefydd?
A oedd brwydr yn erbyn byd natur yn sail i’r frwydr yn erbyn y 'wrach'?
Yn y digwyddiad ar-lein yma trwy gyfrwng y Gymraeg, bydd Siân Melangell Dafydd yn trafod gwrachod hanesyddol a chyfredol Cymru gyda Gareth Evans-Jones.
Mae Siân Melangell Dafydd yn awdur, bardd, cyfieithydd, naturiaethwr, athro yoga. Coel Gwrach yw ei phrosiect ymchwil a chreadigol sy’n ddatblygiad naturiol o’i chefndir yn fforio a byw mewn ffordd a fyddai wedi cael ei ystyried yn amheus (ac sydd hyd heddiw gan rai). Mae’n amser i stori’r pump a gafodd eu herlid am fod yn ‘witch’ yng Nghymru gael ei adrodd yn eu hiaith eu hunain. Yn sgil fforio am wybodaeth, mae cwestiynau eraill wedi codi, gwerthfawrogiad o eirfa a thraddodiadau Cymraeg a Chymreig. Rhan o ymchwil Coel Gwrach yw’r sgyrsiau hyn.
Un o ynys gwrachod Llanddona ydi Gareth Evans-Jones (Môn), ac mae’n ddarlithydd Athroniaeth a Chrefydd ym Mhrifysgol Bangor. Bu’n ffodus i ennill Medal Ddrama’r Eisteddfod Genedlaethol ddwywaith a gwobr Ffeithiol Greadigol 2023 am ei gyfrol o lenyddiaeth a ffotograffau, Cylchu Cymru. Ei nofel ddiweddaraf ydi Y Cylch, sy’n dilyn criw o wrachod modern mewn Bangor ddychmygol. Mae gan Gareth ddiddordeb mewn gwrachyddiaeth fel traddodiad, crefydd a ffordd o fyw, a hanes gwrachod mewn cymdeithas. Ar hyn o bryd, mae’n llunio astudiaeth am y berthynas rhwng erledigaeth ‘gwrachod’ hanesyddol ac ecsbloetio’r byd naturiol.
Cefnogir y prosiect gan y Coleg Cymraeg Cenedlaethol.