Projectau Ymchwil

Project Headsprout Early Reading mewn Ysgolion Arbennig (HERiSS)

Ers dros 10 mlynedd, rydym wedi bod yn cynnal ymchwil gymhwysol mewn ysgolion yng Nghymru a Lloegr yn ymwneud ag agweddau ar arferion addysgu llythrennedd mewn ysgolion cynradd prif ffrwd ac ysgolion arbennig. Mae un agwedd ar y gwaith hwn yn ymwneud â rhaglen o’r enw Headsprout, sef rhaglen gyfrifiadurol sydd ar gael yn fasnachol a ddatblygwyd gan grŵp o wyddonwyr dysgu sydd wedi’u lleoli yn UDA. O ystyried y cynllun cyfarwyddiadol sy’n wyddonol gadarn a’r gwerthusiad ffurfiannol helaeth o’r rhaglen sy’n sail i’r rhaglen, fe wnaethom ddechrau peilota a gwerthuso’r defnydd o’r rhaglen yn ysgolion y DU. Arweinir project HERiSS gan Dr Emily Roberts-Tyler ac fe’i ariennir gan yr Education Endowment Foundation. Mae'n adeiladu ar waith peilot a gynhaliwyd ym Mhrifysgol Bangor. Bydd yn gwerthuso effeithiau rhaglen ddarllen gynnar ar gyfrifiadur ar sgiliau darllen i blant ag anghenion addysgol arbennig ac anableddau mewn ysgolion arbennig. Am fanylion pellach, ewch i dudalen y project.

Diben ein hymchwil ysgolion prif ffrwd oedd pennu a yw’r rhaglen yn effeithiol ar gyfer disgyblion yn ysgolion y DU. Yn 2015, fe gyhoeddom ni werthusiad cyntaf y DU o’r rhaglen mewn ysgolion prif ffrwd. Ers hynny, mae dros 100 o ysgolion ar draws gogledd Cymru wedi defnyddio’r rhaglen, gan gynnwys llawer o ysgolion yr ydym wedi gweithio gyda nhw i ddefnyddio’r rhaglen i gefnogi dysgu darllen yn ystod cyfnod clo covid-19 pan oedd yr ysgolion ar gau. Rydym yn y broses o sefydlu ffigurau manwl ac amcangyfrif o niferoedd disgyblion.

Ein gwaith ysgolion arbennig yw’r ymchwil cyhoeddedig cyntaf i dreialu a gwerthuso’r defnydd o Headsprout Early Reading gyda phlant ag anableddau dysgu mewn ysgolion arbennig. Mae gennym nifer o gyhoeddiadau ar y gwaith hwn (Grindle et al., 2013; Tyler et al., 2015; Roberts-Tyler et al., 2019, sydd wedi arwain at ddatblygu llawlyfr cymorth gweithredu ar gyfer defnyddio’r rhaglen gyda phlant ag anghenion addysgol arbennig ac anableddau. Yn dilyn canlyniadau addawol y gwaith peilot hwn, a’r hyn a gyflawnwyd i sefydlu y gellir cynnal cynlluniau ymchwil trwyadl yn llwyddiannus yn y lleoliadau hyn, dyfarnwyd dros £400,000 i ni gan y Sefydliad Gwaddol Addysg i gynnal Hap-dreial Rheoledig clwstwr mewn ysgolion arbennig yn Lloegr. Mae'r arbrawf hwn bellach ar y gweill, gyda 55 o ysgolion a dros 400 o blant yn cymryd rhan.

Yn ogystal â’r gwaith ymchwil ac effaith sy’n ymwneud â Headsprout, mae Roberts-Tyler hefyd yn arwain gwaith parhaus yn ymwneud ag ymyriadau rhuglder darllen mewn ysgolion. I grynhoi, rydym wedi datblygu 2 ymyriad rhuglder darllen yn seiliedig ar ymchwil, ac wedi cynnal c-RCT yn cymharu’r ddau ymyriad (llawysgrif sy’n cael ei pharatoi ar hyn o bryd). Yn ddiweddar rydym wedi datblygu’r adnoddau ymyrraeth ymhellach, gan gynnwys datblygu adnoddau Cymraeg cyfatebol. Mae dros 60 o ysgolion ar draws y rhanbarth wedi elwa o'r ymyriadau hyn. Ar hyn o bryd rydym yn gweithio ar fodel hybrid ysgol-cartref i gynyddu cyfleoedd ymarfer, ac rydym yn cydweithio ag ysgolion i ddatblygu model ymarferol ar gyfer monitro cynnydd er mwyn galluogi ysgolion i fonitro effaith ymyriadau darllen gyda’u disgyblion yn effeithiol.

Ymweld â dudalen y project

Addysg rhuglder mathemategol - SAFMEDS

Dros y 15 mlynedd diwethaf mae ymchwilwyr addysg ym Mangor wedi bod yn ymchwilio i’r defnydd o strategaeth meithrin rhuglder o’r enw Say-All-Fast-Minute-Every-Day-Shuffled (SAFMEDS) y gall disgyblion ei defnyddio i ymarfer ac asesu sgiliau sy’n seiliedig ar ffeithiau, megis rhifyddeg. Dros y blynyddoedd diwethaf, mae ymchwilwyr yn y Sefydliad Cydweithredol ar gyfer Ymchwil, Tystiolaeth ac Effaith Addysg (CIEREI) wedi bod yn gweithio gyda GwE (gwasanaeth gwella ysgolion Gogledd Cymru) i ddatblygu adnoddau a hyfforddiant SAFMEDS ar gyfer ysgolion ar draws rhanbarth Gogledd Cymru. Nod y gwaith hwn yw datblygu datblygiad proffesiynol athrawon a gwella sgiliau mathemateg/rhifedd disgyblion ac mae'n cael ei arwain ar hyn o bryd gan Dr Kaydee Owen, Professor Carl Hughes, Dr Richard Watkins GwE), mewn cydweithrediad ag ymgynghorwyr gwella mathemateg a rhifedd GwE.

Arweiniodd dyfodiad y pandemig Covid-19 at newid i addysg frys gan arwain at lansio gwefan bwrpasol i hwyluso ymarfer rhuglder ychwanegol o gartref a threialu cymorth gweithredu ar-lein. Bydd ysgoloriaeth ymchwil PhD yn helpu'r prosiect i barhau â'i waith, gyda ffocws ar werthuso gwahanol ddulliau gweithredu a chyd-ddatblygu rhaglen hyfforddi gyda rhieni/gwarcheidwaid.

Yn 2021, fe gyhoeddon ni hap-dreialon clwstwr yn gwerthuso effaith cymorth gweithredu yn dilyn hyfforddiant athrawon ar gyfer y strategaeth SAFMEDS a gwerthusiad ansoddol o fanteision a heriau canfyddedig y Strategaeth SAFMEDS mewn ysgolion ar draws Gogledd Cymru. Gyda'i gilydd mae'r gwaith hwn wedi llywio datblygiad hyfforddiant a gwerthusiadau yn y dyfodol.

Y Strategaeth Genedlaethol ar gyfer Ymchwil ac Ymholiad Addysgol (NESIR)

I gefnogi diwygio addysg yng Nghymru, mae Llywodraeth Cymru wedi gweithio gyda sefydliadau ac unigolion yng Nghymru, ledled y DU, ac yn rhyngwladol i ddatblygu NSERE. Nod y Straegaeth yw y dylai polisi ac arfer addysgol yng Nghymru gael eu llywio gan y dystiolaeth ymchwil orau sydd ar gael ac ymholiadau a wneir gan ymarferwyr addysg proffesiynol—gan wneud addysgu yn broffesiwn sy’n fwy seiliedig ar dystiolaeth. Mae cydweithwyr yn cynnwys Lowri Jones, Amy Hulson-Jones, a Richard Watkins.

Prosiect Ymholiad Proffesiynol Cenedlaethol (NPEP)

Fel rhan o'r Dull Cenedlaethol ar gyfer Dysgu Proffesiynol (NAPL), mae Llywodraeth Cymru yn gweithio gyda Chonsortia Addysg Rhanbarthol a Sefydliadau Addysg Uwch ledled Cymru i wella defnydd athrawon o ymchwil a gwerthuso i wella canlyniadau i ddysgwyr. Lansiwyd Y Prosiect Ymholiad Proffesiynol Cenedlaethol (NPEP) yn 2018, a chyrhaeddodd gam 4 yn ystod 2021-22. Yn ystod y cyfnod hwn, mae Prifysgol Bangor yn cefnogi 10 Ysgol Ymholi Arweiniol (LES). Mae'r ysgolion hyn yn mentora 32 o Ysgolion Ymholi Partner (PES), a oruchwylir gan staff AGA yng Nglyndŵr Wrecsam. Mae cydweithwyr yn cynnwys Dr Bryn Jones, Dr Kaydee Owen, Professor Carl Hughes, Professor Enlli Thomas, a Dr Richard Watkins.

Project Ein Llais Ni

Project ymchwil yw Ein Llais Ni ar y cyd rhwng grŵp ymchwil addysg CaDWaB (Cymraeg a Dwyieithrwydd), dan arweiniad yr Athro Enlli Thomas, a GwE. Yr Athro Enlli Thomas yw derbynnydd 2019 y wobr fawreddog Medal Hugh Owen Cymdeithas Ddysgedig Cymru am ymchwil addysgol ragorol. Ariennir y prosiect gan Lywodraeth Cymru ac mae’n golygu cydweithio â 100 o ysgolion ar draws rhanbarth gogledd Cymru (cynradd ac uwchradd).

Mae’r prosiect yn mabwysiadu dull cyd-adeiladol o ddatblygu a gwerthuso strategaethau, a dulliau addysgu sydd wedi’u cynllunio i ddatblygu sgiliau llafaredd disgyblion yn y Gymraeg, tra, ar yr un pryd, yn datblygu cyfleoedd dysgu proffesiynol a arweinir gan ymchwil a hyfforddiant i athrawon. Mae’r cyfle dysgu proffesiynol hwn yn cynnwys cymwysiadau damcaniaethol ac ymarferol o ddatblygu a chynhyrchu llefaredd a’u galluoedd eu hunain fel athrawon i werthuso eu harfer eu hunain. Mae datblygu sgiliau llafaredd da yn un o’r blaenoriaethau allweddol a nodwyd gan Lywodraeth Cymru wrth gyflwyno’r Cwricwlwm newydd i Gymru, ac mae’n elfen hanfodol o gyflawni nodau 1 a 2 Cymraeg 2050: Miliwn o Siaradwyr.

Bydd yr allbynnau a gynhyrchir fel rhan o’r prosiect ymchwil hwn yn bwydo i mewn i ddatblygiad pecyn adnoddau a hyfforddiant cenedlaethol a fydd ar gael i bob ysgol yng Nghymru i gefnogi’r gwaith o gyflwyno’r Cwricwlwm newydd i Gymru ac i anelu at gynyddu nifer y siaradwyr. sy’n hyderus ac yn barod i ddatblygu eu sgiliau Cymraeg a dwyieithog.

Grwp ymchwil CaDWaB (Cymraeg a Dwyieithrwydd/Welsh and Bilingualism) research group

Mae’r grŵp ymchwil addysg Cymraeg a Dwyieithrwydd (CaDWaB), dan arweiniad Professor Enlli Thomas, yn cynnal ymchwil o safon fyd-eang sy’n archwilio materion sy’n ymwneud â chaffael, asesu, addysgu a defnyddio’r Gymraeg mewn cyd-destunau trochi, dwyieithog ac addysg L2, yn y sector AU ac mewn cyd-destunau dysgu iaith i oedolion. Mae’r grŵp yn cynnwys cymysgedd deinamig o academyddion, myfyrwyr ôl-raddedig, a Swyddogion Cefnogi Projectau Ymchwil sy’n gweithio ar amrywiaeth o bynciau ymchwil, gan gynnwys y canlynol:

• Pedagogiaeth addysgu sy'n canolbwyntio ar iaith, gan gynnwys Trawsieithu, Cymraeg bob Dydd, addysgu dwyieithog mewn AU a strategaethau ystafell ddosbarth sy'n defnyddio cysyniadau economeg ymddygiadol.
• Llythrennedd deuol, gan gynnwys effaith pedagogaidd a mwynhad amrywiol fathau o destunau dwyieithog a chymhwyso offer dadansoddol dysgwyr ar gyfer datblygu sgiliau ysgrifennu.
• Llafaredd, yn cynnwys datblygu strategaethau i ddatblygu medrau llefaredd disgyblion a'u parodrwydd i gyfathrebu.
• Dwyieithrwydd, yn cynnwys adnabod proffiliau iaith dwyieithog, y berthynas rhwng dwyieithrwydd a hunan-barch, a chostau a manteision posibl dwyieithrwydd.
• Caffael L1, 2L1 ac L2, gan gynnwys caffael strwythurau morffolegol cymhleth o dan amodau mewnbwn iaith leiafrifol a'r cyflawniadau eithaf a ddisgwylir gan rai mathau o bobl ddwyieithog.
• Defnydd iaith ac agweddau at iaith, yn cynnwys ymgysylltu â’r Gymraeg yn yr ysgol a thu hwnt, dewisiadau rhieni ynghylch cyfrwng addysg ieithyddol eu plentyn/plant.
• Offer asesu seicometrig, gan gynnwys datblygu offer asesu safonol dwyieithog ac iaith-benodol gyda normau dwyieithog ystyrlon a dewisiadau disgyblion a myfyrwyr o safbwynt cyfrwng ieithyddol yr astudiaeth.
• Technoleg ac iaith, gan gynnwys datblygu a gwerthuso Aps Cymraeg ar gyfer dysgwyr, effeithiolrwydd offer dysgu hunangyfeiriedig a offer dysgu iaith a yrrir gan y corpws.

Ar hyn o bryd mae'r grŵp yn ymwneud ag ymchwil ar y cyd â chydweithwyr o Universidad del Pais Vasco/Euskal Herriko Unibertsitatea, Gwlad y Basg; Prifysgol Dinas Dulyn; Sefydliad Marino, Dulyn; Prifysgol Caeredin; Coleg Prifysgol Cork, Iwerddon; Prifysgol Caerdydd; Prifysgol Abertawe; Prifysgol Aberystwyth; Prifysgol Cymru Y Drindod Dewi Sant; a Phrifysgol Umeå, Sweden.

Bu’r grŵp yn cydweithio’n flaenorol â chydweithwyr mewn Seicoleg, Prifysgol Bangor, Prifysgol Efrog, Toronto (Canada), Prifysgol Caerdydd, Prifysgol Abertawe, Prifysgol Caerhirfryn a Phrifysgol Umeå, Sweden ar brosiectau ymchwil amrywiol, gan gynnwys y prosiectau canlynol a ariennir gan UKRI: