Ymateb I Amgylchedd Dynamig – Golwg Hir ar Gymunedau Arfordirol A Morwrol Gogledd Cymru

Bydd y papur rhyngddisgyblaethol hwn yn archwilio’r berthynas rhwng ffyrdd traddodiadol o ddeall yr amgylchedd o fewn cymunedau arfordirol a morwrol Cymru, a chanfyddiadau cyfoes o erydu arfordirol sy’n cael ei ysgogi gan lefelau’r môr yn codi a mwy o stormydd ar y môr. Ffocws yr astudiaeth fydd arfordir Gwynedd yng Ngogledd Cymru. Bydd y papur yn cymryd golwg gronolegol eang ar y pwnc er mwyn archwilio’r dystiolaeth hirdymor yng nghyd-destun newidiadau ar hyd yr arfordir ac ymateb cymunedau iddynt. Yn y rhanbarth hwn gellir dod o hyd i dystiolaeth ffisegol o newid arfordirol yn y canlynol: Mythau Celtaidd Cantre'r Gwaelod; coedwigoedd tanddwr Bae Ceredigion; erydiad tirnodau cynhanesyddol a hanesyddol megis Dinas Dinlle; colli tir ffermio oherwydd gorlif tywod ac yn y bwriad i wacáu trefgordd Y Friog yn gyfan gwbl. Gan ddefnyddio methodolegau a dynnwyd o archeoleg, hanes tirwedd a daearyddiaeth ffisegol byddwn yn archwilio ymatebion dynol yn y gorffennol, y presennol a’r dyfodol i fywyd o fewn y dirwedd arfordirol ddeinamig hon. Byddwn yn dod i’r casgliad, trwy ymgysylltiad dynol â’r dirwedd forwrol ac arfordirol, bod cymunedau’n gwneud synnwyr o newid trwy greu naratifau sydd wedi’u lleoli’n hanesyddol, a bod naratifau o’r fath yn cynnig dewis amgen, a bythol, i resymeg ddad-ddyneiddiol gwyddoniaeth.