Gwybodaeth newydd am ymwrthedd i gyffuriau canser

Cyhoeddwyd ymchwil o labordy Dr Edgar Hartsuiker yn Sefydliad Ymchwil Canser y Gogledd Orllewin, yn Ysgol Gwyddorau Meddygol Bangor, yn rhifyn diweddaraf (29 Mai) y cyfnodolyn uchel ei barch Science Advances.

Mae llawer o gyffuriau canser yn lladd celloedd canser trwy rwystro dyblygiad eu deunydd genetig, sef y DNA. Un o'r cyffuriau hyn yw Gemcitabine, a ddefnyddir i drin canser y pancreas, y bledren a'r ysgyfaint, ymhlith eraill. Mae Gemcitabine yn dynwared un o flociau adeiladu DNA, diocsisytidin niwcleosid, ac yn cystadlu ag ef i integreiddio i DNA celloedd canser. Ar ôl iddo integreiddio, mae'n rhwystro'r DNA rhag dyblygu ac mae hynny'n rhwystro'r gell ganser rhag rhannu.

Mae labordy Hartsuiker wedi dod o hyd i fecanwaith newydd i wrthsefyll Gemcitabine gan eu bod wedi darganfod bod protein o’r enw Mre11 yn gallu tynnu Gemcitabine o’r DNA, sy'n caniatáu i ddyblygu barhau.

Meddai Dr Edgar Hartsuiker:

“Gan fod Mre11 yn mwtanu’n aml mewn celloedd canser, gellir manteisio ar y wybodaeth hon yn y dyfodol i drin canser gyda thriniaethau newydd a/neu ddatblygu cyffuriau canser newydd. Rydym eisoes wedi dechrau ar y broses o ddarganfod cyffuriau newydd, ac wedi nodi sawl cyfansoddyn sy'n rhwystro gweithgaredd Mre11."

Ariannwyd yr ymchwil hon gan Sefydliad Ymchwil Canser y Gogledd Orllewin, Cancer Research UK, yr elusen 8Q03 Cancer Research Fund, Rhwydwaith Gwyddorau Bywyd Cymru a rhodd o Gronfa Hannah Mary Michael.

Mae'r erthygl “Mre11 exonuclease activity removes the chain-terminating nucleoside analog gemcitabine from the nascent strand during DNA replication” ar gael yn https://advances.sciencemag.org/content/6/22/eaaz4126/.