Mae aelodau o Gyfnewidfa Gwybodaeth Rygbi Prifysgol Bangor (RuKX) wedi bod yn cynnal clinigau lles chwaraewyr ar gyfer y timau cenedlaethol sy’n cymryd rhan ym Mhencampwriaethau Chwe Gwlad Merched dan 18 oed. Cynhaliwyd y twrnamaint ym Mae Colwyn a'i gynnal gan Undeb Rygbi Cymru (URC).
Roedd y clinigau’n ymdrin â materion sy’n berthnasol ym maes rygbi merched gan ddefnyddio arbenigedd ymchwil o Brifysgol Bangor, gan gynnwys ymwybyddiaeth o gyfergyd ac anafiadau i’r fron ac iechyd mislif. Daethant i ben gyda sesiwn holi ac ateb gyda staff URC sy’n gyfrifol am rygbi merched.
Roedd y chwaraewyr a fynychodd y clinigau lles yn dod o dimau cenedlaethol Iwerddon, yr Alban, yr Eidal a Chymru. Bydd y data a gasglwyd yn ystod y sesiynau yn cefnogi ymchwil sydd ar y gweill gan RuKX ac yn cael ei ddarparu i'r ffederasiynau cenedlaethol i helpu i wella eu rhaglenni addysg i chwaraewyr benywaidd.
Mae RuKX yn rhan o’r Ysgol Seicoleg a Gwyddorau Chwaraeon ym Mhrifysgol Bangor, ac yn dod â grŵp o ymchwilwyr sydd ag arbenigedd mewn lles chwaraewyr rygbi, y gêm i fenywod, datblygu talent a sgiliau, a hyfforddi at ei gilydd. Roedd aelodau RuKX a oedd yn ymwneud â rhedeg y clinigau yn cynnwys Cyfarwyddwr RuKX, Dr Julian Owen, Dr Vicky Gottwald, Dr Sophie Harrison, Dr Seren Evans, Dr Melissa Jones a’r ymchwilwyr PhD Steffi Studt ac Eloise Kirby.
Mae'r grŵp yn cynnal ymchwil ar y cyd ac yn darparu hyfforddiant ac ymgynghoriaeth i gynnig atebion i'r heriau sy'n wynebu'r gamp. Daw cyllid ar gyfer ymchwil RuKX gan ystod eang o sefydliadau gan gynnwys World Rugby, Undeb Rygbi Cymru, KESS2 a’r Academi Atal, Ecwiti Iechyd a Lles.
Mae menywod bellach yn cyfrif am chwarter y boblogaeth fyd-eang sy’n chwarae rygbi, ond o ran risg anafiadau a lles, ni ellir eu hystyried mewn ffordd syml, fel fersiynau llai o ddynion. Yn hytrach na gorfodi’r strategaethau lles presennol sydd wedi’u datblygu ar gyfer dynion ar gêm y menywod, mae angen inni ddeall yr anafiadau penodol a’r risgiau lles sy’n effeithio ar fenywod. Bydd hynny’n ein galluogi i ddatblygu strategaethau atal wedi’u teilwra’n arbennig ar gyfer chwaraewyr benywaidd.
