Bydd gardd sydd yn cael ei harddangos fel rhan o Sioe Flodau byd-enwog RHS Chelsea ym mis Mai yn cael ei symud i Ardd Fotaneg Treborth Prifysgol Bangor, dafliad carreg o’r Fenai, dros yr haf.
Bydd stiwdio dylunio gerddi yn Eryri, Studio Bristow, yn arddangos yr ardd hudolus a bioamrywiol ‘Popeth am Blanhigion/All About Plants’ yn Sioe Flodau Chelsea yr RHS 2024, mewn cydweithrediad â’r elusen newid hinsawdd, Maint Cymru. Cefnogir yr ardd gan 'Project Giving Back', elusen sy'n rhoi grantiau unigryw sy'n cefnogi gerddi at achosion da yn RHS Chelsea. Nod y dyluniad yw dod â bioamrywiaeth gyfoethog bywyd planhigion mewn coedwigoedd trofannol i'r amlwg, a thalu sylw i ganlyniadau dinistriol datgoedwigo.
Mae disgwyl eiddgar am ardd Maint Cymru, sy’n dangos ymrwymiad Studio Bristow i ddylunio gerddi arloesol a stiwardiaeth amgylcheddol. Maent wedi partneru â Maint Cymru, elusen newid hinsawdd sy’n gweithio gyda phobl frodorol a lleol ledled y byd i ddiogelu o leiaf 2 filiwn hectar o goedwigoedd trofannol (ardal maint Cymru) a thyfu miliynau o goed. Gyda'i gilydd, maent yn ymdrechu i godi ymwybyddiaeth o fater hollbwysig datgoedwigo a'i effaith ar fioamrywiaeth fyd-eang.
Rydym wrth ein bodd yn cyflwyno gardd yn Sioe Flodau Chelsea eleni ochr yn ochr â Maint Cymru ac wedi ei noddi gan broject uchel ei barch - Project Giving Back. Mae'r prosiect hwn yn mynd y tu hwnt i arddangos yr hyn fedrwn ni ei wneud o ran dylunio; mae'n ymdrech ddiffuant i dynnu sylw at y rhan hanfodol y mae coedwigoedd trofannol yn chwarae wrth gynnal bioamrywiaeth y blaned. Bu fy nhad yn gweithio am dros ddegawd i elusen gwrth-ddatgoedwigo yn Affrica Is-Sahara, ac felly cefais fy magu’n rhannol yn y Swdan, felly mae’r materion hyn bob amser wedi bod yn agos at fy nghalon. Nod y cydweithrediad yw ysbrydoli ymwelwyr a sbarduno sgyrsiau am yr angen dybryd i weithredu arferion cadwriaethol a chynaliadwy.
Bydd yr Ardd Maint Cymru yn trochi ymwelwyr mewn tirwedd gyfoethog sy’n cynrychioli coedwigoedd trofannol, ond yn cynnwys amrywiaeth o rywogaethau planhigion sy’n ffynnu yn ein hecosystemau hanfodol ein hunain, yma yn y Deyrnas Unedig. Mae hyn yn herio’r gwyliwr i gydnabod bod tirweddau eu cartref annwyl eu hunain hefyd dan fygythiad.
Ychwanegodd Nicola Pulman, Cyfarwyddwr Maint Cymru, “Mae coedwigoedd trofannol yn fannau hynod bwysig o ran bioamrywiaeth, gall un hectar gynnwys dros 300 o rywogaethau o goed ac maen nhw’n gartref i filiynau o bobl. Llynedd, cafodd 4 miliwn hectar o goedwig drofannol werthfawr ei ddinistrio ar draws y blaned, dwywaith maint Cymru. Rydym yn eich gwahodd ar ein taith RHS Chelsea, lle gyda’n gilydd gallwn sicrhau dyfodol gyda choedwigoedd.”
Bydd 313 o rywogaethau o blanhigion yn cael eu defnyddio yn y plannu, gan adlewyrchu nifer y rhywogaethau coed sy’n bosib eu darganfod mewn dim ond un hectar o goedwig drofannol. Yn yr ardd, mae meindyrau main o goed colofnog yn esgyn tua'r awyr, wrth i blanhigion bach alpaidd grynhoi ymhlith y creigiau, wedi'u gwasgar drwyddi draw ag amrywiaeth o flodau melyn - lliw gobaith. Mae cwpl o doeau bach yn swatio ar ben pyst, gan ddwyn i gof natur fregus ein bodolaeth bresennol. Mae ffens ffwng yn rhoi llwyfan i'r deyrnas o ffyngau cudd yn bennaf, sydd mor hanfodol i iechyd pob coedwig yn y byd.
Mae pob elfen o’r ardd wedi’i churadu gyda gofal i bwysleisio harddwch a breuder ein coedwigoedd, gan wahodd ymwelwyr i ystyried ôl-effeithiau datgoedwigo ar raddfa leol a byd-eang.
Bydd Natalie Chivers, Curadur Gardd Fotaneg Treborth, yn dychwelyd i RHS Chelsea am y chweched tro, eleni gyda thîm o fyfyrwyr Prifysgol Bangor a gwirfoddolwyr Gardd Fotaneg Treborth i gynorthwyo Studio Bristow i blannu’r ardd yn gywrain, yn ogystal â rhoi cymorth i adleoli'r ardd i dir Treborth ar ôl y sioe, ddechrau mis Mehefin.
Rydym yn falch iawn o fod yn darparu cartref ar gyfer un o erddi Chelsea yma yn Nhreborth, nid yn unig o ran bri’r cynllun, ond fel gardd gadwraethol gyda choetir hynafol a morwrol prin. Mae’n gyffrous iawn meithrin partneriaeth gyda Studio Bristow a Maint Cymru i godi ymwybyddiaeth o werth y cynefinoedd pwysig hyn gyda myfyrwyr y gwyddorau amgylcheddol a naturiol ym Mhrifysgol Bangor a’r llu o aelodau o’r cyhoedd sy’n ymweld â’r ardd.
Mae Gardd Fotaneg Treborth ar agor i’r cyhoedd ac mae rhagor o wybodaeth am oriau agor ar gael drwy fynd i: https://treborth.bangor.ac.uk