Yr Ysgol Gwyddorau Amgylcheddol a Naturiol yn ennill un o 10 project â chyllid i hybu arloesi mewn dyframaeth cynaliadwy

Mae Ysgol Gwyddorau Amgylcheddol a Naturiol Prifysgol Bangor wedi ennill cyfran o gronfa £4.6 miliwn i ddod â’r byd academaidd a diwydiant ynghyd i fynd i’r afael â rhai o’r prif heriau sy’n wynebu dyframaeth cynaliadwy yn y Deyrnas Unedig.

Mae'r grant i Brifysgol Bangor (gwerth £720,000) gan y Cyngor Ymchwil Biotechnoleg a Gwyddorau Biolegol (BBSRC) yn un o 10 project a gyllidir ledled y Deyrnas Unedig. Daw’r arian o gronfa partneriaethau dyframaeth cynaliadwy ar gyfer arloesi, sy’n mynd i’r afael â heriau penodol sy’n wynebu dyframaeth ym Mhrydain, gan gynnwys atal clefydau a lles anifeiliaid.

Mae pob project a gyllidir yn cynnwys o leiaf un partner o ddiwydiant a fydd yn cyfrannu o leiaf 10% mewn arian parod neu nwyddau at gost economaidd lawn y project.

Bydd ymchwilwyr o’r Ysgol Gwyddorau Amgylcheddol a Naturiol, ynghyd â phartneriaid masnachol Mowi a Scottish Sea Farms yn astudio sut gall rheoleiddio golau helpu i fynd i'r afael â rhai o'r heriau a achosir gan glefydau heintus ar ffermydd eogiaid. Mae ymchwil blaenorol sy'n sail i'r project wedi dangos bod brithyll ifanc sydd mewn golau parhaus yn llai ymwrthol i barasitiaid ar y croen.

Dr Amy Ellison, Uwch Ddarlithydd yn y Gwyddorau Biolegol, fydd yn arwain yr ymchwil a dywedodd,

Mae ffermydd eogiaid yn defnyddio goleuadau artiffisial fel mater o drefn i gynyddu 'golau dydd' a thrwy wneud hynny, uchafu cyfraddau twf. Ond prin yw'r wybodaeth am sut y gallai hyn effeithio ar systemau imiwnedd pysgod ac ymwrthedd i glefydau. Mae gwaith a wnaed gennym yn y gorffennol yn awgrymu y gall amharu ar glociau corff pysgod ifanc a bod yn niweidiol i'w hiechyd. Gyda’n partneriaid yn y diwydiant a’n cydweithwyr ym Mhrifysgol Aberdeen a Phrifysgol Aberystwyth, rydym yn mynd i ymchwilio i effaith amodau golau yn ystod bywyd cynnar ar iechyd a lles eogiaid trwy gydol y cylch cynhyrchu. Ein nod yw helpu i wella arferion magu eogiaid er mwyn cynyddu eu gallu i wrthsefyll clefydau a gwella eu lles.

Merch efo gwallt tywull cyrliog a sbectol mewn cylch gyda ffrâm glas — Dr Amy Ellison

Datblygiadau mewn technoleg dyframaethu

Meddai Dr Lee Beniston, Cyfarwyddwr Cyswllt Partneriaethau Diwydiant a Chydweithredol Ymchwil a Datblygu yn y Cyngor Ymchwil Biotechnoleg a Gwyddorau Biolegol,

“Mae gan ddatblygiadau mewn technoleg dyframaeth a dulliau arloesol botensial enfawr i ddarparu ffynhonnell o faeth mwy cynaliadwy, amrywiol ac iach i’r Deyrnas Unedig, ac i’r byd. Bydd hyn yn cefnogi uchelgeisiau mewn meysydd fel diogelwch bwyd ac iechyd y genedl. Rydym yn falch o fod yn buddsoddi, ochr yn ochr â busnesau, yn y projectau ymchwil ac arloesi cyffrous hyn a fydd yn cataleiddio ac yn sbarduno arloesi yn y diwydiant dyframaeth.”

Mae rhagor o wybodaeth am y projectau eraill a gyllidir ar gael ar wefan y Cyngor Ymchwil Biotechnoleg a Gwyddorau Biolegol yma.