Ym mis Ebrill 2019 roedd Sefydliad Ymchwil Ystadau Cymru yn falch o gefnogi cynhadledd academaidd fawr yng Nghadeirlan Aberhonddu ar y pwnc Reading, Writing and Collecting: Books and Manuscripts in Wales, 1450-1850.
Trefnwyd y gynhadledd gan Dr. Sarah Ward-Clavier a Dr. Mary Chadwick, a chwaraeodd y gynhadledd ran fawr wrth ysgogi cadwraeth a chydweithio ar hanes llyfrau a llyfrgelloedd Cymru. Un o’r themâu craidd a ddeilliodd o’r gynhadledd oedd y berthynas a fodolai rhwng y plasty Cymreig, y boneddigion a’u llyfrau – a’r sgôp enfawr am ymchwil ymhellach i’r cysylltiadau hyn.
Roedd y gynhadledd yn sail i Rif Arbennig o’r Welsh History Review 31, 1 (Mehefin 2022) a olygwyd gan Dr. Mary Chadwick, Dr. Sarah Ward-Clavier a Dr. Shaun Evans, a osododd y plasty Cymreig fel ffocws pwysig ar gyfer gwaith yn y dyfodol ar hanes llyfrau a llyfrgelloedd Cymru. Roedd hyn yn cynnwys darn safbwynt gan Dr. Shaun Evans ar ‘Diwylliannau llyfrau, hunaniaethau bonedd a’r llyfrgell plastai Cymreig: problemau a phosibiliadau ar gyfer ymchwil yn y dyfodol’.
Mae llyfrau a llyfrgelloedd bellach yn ffocws ymchwil allweddol i Sefydliad Ymchwil Ystadau Cymru. Mae gennym ddiddordeb arbennig mewn archwilio’r berthynas a fodolai rhwng perchnogion a’u llyfrau, a goblygiadau’r ymrwymiadau hyn i’n dealltwriaeth o hunaniaeth a rhagolygon teuluoedd tirfeddianwyr yng Nghymru.