Fy ngwlad:
Fy ngwlad:

Chwilio

Cau
Commandos are seen here wading ashore from landing craft, onto the beaches of Normandy, June 1944. On 6 June 1944, around 4,300 Allied personnel lost their lives serving their country in what would be the largest amphibious invasion ever launched. This year marks the 70th anniversary of the Normandy Landings, centred around the date of invasion, 6 June, known as “D-Day”.

Sut y chwaraeodd hogyn o Flaenau ran allweddol yn ‘D-Day’

Gogwydd Newydd ar stori 80 mlwydd oed

Mae nifer yn ymwybodol bod brodor o Fangor, Hugh Iorys Hughes wedi bod ynghlwm wrth ddatblygiad harbwr dros dro Mullberry, a ddefnyddiwyd yn ystod glanio ‘D-Day’, gyda rhai ohonynt wedi’u hadeiladu ym morfa Conwy hefyd.

Mae cyfraniad Jack Derbyshire, yn enedigol o Flaenau Ffestiniog, yn llai adnabyddus, a bu yntau hefyd yn chwarae rhan allweddol yn y paratoadau ar gyfer D-Day.

Graddiodd Jack o Brifysgol Bangor gyda gradd mewn Ffiseg ym 1940. Yna, ymunodd â Sefydliad Ymchwil y Morlys (Admiralty Research Establishment) yn Teddington. Yno, cafodd ei bennu i ‘Grŵp W’, grŵp bychan o fathemategwyr a ffisegwyr. Eu hamcan oedd astudio  creadigaeth tonnau cefnfor dros bellteroedd mawr iawn, i gynorthwyo â datblygu ffyrdd o ragweld cyflwr tonnau ac felly, darparu rhagolygon tonnau i gynorthwyo â chynllunio glanio gyda cherbydau amffibiaidd.  Gallai hyd yn oed tonnau canolog eu maint beryglu llwyddiant glaniad o’r fath.

Wrth wneud y gwaith, adeiladwyd peiriant ‘rhagolygon tonnau’ a oedd yn gallu rhannu gwahanol elfennau’r tonnau. Drwy’r dadansoddiad hwn roeddynt yn medru profi bod tonnau ‘ymchwydd’ hirach sy’n deillio o stormydd yn cyrraedd y lan cyn tonnau a gynhyrchwyd gan wynt lleol.

Yr Athro Jack Derbyshire

Llun pen du a gwyn
Yr Athro Jack Derbyshire
Llun du a gwyn o dyn ar ei eistedd yn edrych i'r camera
Yr Athro Jack Derbyshire
Commandos are seen here wading ashore from landing craft, onto the beaches of Normandy, June 1944. On 6 June 1944, around 4,300 Allied personnel lost their lives serving their country in what would be the largest amphibious invasion ever launched. This year marks the 70th anniversary of the Normandy Landings, centred around the date of invasion, 6 June, known as “D-Day”.
Mae comandos i'w gweld yma yn cerdded i'r lan o gychod glanio, i draethau Normandi, Mehefin 1944. Ar 6 Mehefin 1944, collodd tua 4,300 o bersonél y Cynghreiriaid eu bywydau yn gwasanaethu eu gwlad yn yr hyn fyddai'r goresgyniad amffibaidd mwyaf a lansiwyd erioed.
Credit:@Crown Copyright

Mae’r gwelliannau a wnaed ganddynt wrth wella rhagolygon tonnau, yn eu hymgais i gynorthwyo ag ymdrech y rhyfel, bellach yn cael eu hystyried yn gychwyn ar gefnforeg ffisegol yma yn y Deyrnas Unedig.

Tom Rippeth,  Athro mewn Cefnforeg Ffisegol yn Ysgol Gwyddorau Eigion Prifysgol Bangor
Llun pen ac ysgwyddau o Tom Rippeth
Yr Athro Tom Rippeth

Cefnforeg Ffisegol ym Mangor

Ym 1963 crëwyd adran newydd Cefnforeg Ffisegol ym Mhrifysgol Bangor gyda phenodiad Jack Derbyshire fel Pennaeth Adran a’r Athro cyntaf mewn Cefnforeg Ffisegol. Ers hynny,  mae astudiaeth cefnforeg ffisegol ym Mhrifysgol Bangor wedi mynd o nerth i nerth.

Mae ymchwil yn yr Ysgol sydd gyda’r orau yn y byd hefyd yn rhychwantu’r byd, o’r Arctig i’r Antarctig, o fesur cymysgu dyfroedd ar raddfa centimedr i astudio llanw’r byd drwy hanes y Ddaear, a nodweddu adnoddau ynni morol ac effeithiau eu defnydd.

Ychwanegodd yr Athro Tom Rippeth,

“Roedd Jack yn ffigwr adnabyddus yn y gymuned leol yma ym Mhorthaethwy nes y bu farw yn 2004. Yr hyn sy’n llai adnabyddus yw ei waith gyda Grŵp-W yn ystod y rhyfel a bod ei waith sylfaenol ar donnau’r cefnforoedd yn dal i gael ei ddysgu ledled y byd.”

Newyddion Perthnasol