Archives Hub: Catalog archifau unedig sy'n caniatáu i bobl chwilio ar draws cannoedd o gadwrfeydd archifau'r DU.
Archifau Cymru: Map gyda manylion am gadwrfeydd archifol yng Nghymru.
Catalog Archifau a Chasgliadau Arbennig Prifysgol Bangor: Catalog chwiliadwy o archifau a llawysgrifau a gedwir gan Brifysgol Bangor.
Discovery: Catalog archifau unedig sy'n caniatáu i bobl chwilio ar draws y cofnodion a gedwir gan yr Archifau Cenedlaethol a storfeydd archifau ledled y DU.
Mapiau Cau Tir o Gymru a Lloegr: Catalog ar-lein o fapiau amgáu seneddol ac anseneddol Cymru a Lloegr.
Legacies of British Slavery: Cronfa ddata o unigolion, teuluoedd ac ystadau sy'n ymwneud â'r fasnach gaethweision trawsatlantig, a ddatblygwyd gan UCL.
Maldwyn: Mynegai o farddoniaeth Gymraeg wedi'i gadw mewn llawysgrifau, yn cynnwys llawer o'r corpws sy'n gysylltiedig â beirdd yr uchelwyr, dan ofal Llyfrgell Genedlaethol Cymru.
Manorial Documents Register: Mynegai i ddogfennau maenorol Cymraeg a Saesneg, a gynhelir gan yr Archifau Cenedlaethol.
Catalog Archifau a Llawysgrifau Llyfrgell Genedlaethol Cymru: Catalog chwiliadwy o archifau a llawysgrifau a gedwir gan Lyfrgell Genedlaethol Cymru.
Casgliadau Ystadau Llyfrgell Genedlaethol Cymru: Rhestr o archifau ystadau a gedwir gan Lyfrgell Genedlaethol Cymru, gyda dolenni i ddisgrifiadau ar lefel casgliadau a’r catalog ar-lein.
Archifau Cerddoriaeth Llyfrgell Genedlaethol Cymru: Rhestr o gofnodion ystadau yn ymwneud â diwylliant cerddorol Cymru'r ail ganrif ar bymtheg a'r ddeunawfed ganrif.
Casgliadau Ystadau Archifau Gogledd Ddwyrain Cymru: Rhestr o archifau ystadau a gedwir gan Archifau Gogledd Ddwyrain Cymru (Sir Ddinbych a Sir y Fflint), gyda dolenni i ddisgrifiadau ar lefel casgliadau a'r catalog ar-lein.
Rhestr Coetiroedd Hynafol: Map rhyngweithiol gan Cyfoeth Naturiol Cymru, yn dangos gwybodaeth yn ymwneud ag amgylchedd naturiol Cymru.
Archwilio: Cronfa ddata ar gyfer cyrchu Cofnodion Amgylchedd Hanesyddol ar gyfer safleoedd hanesyddol ac archeolegol ledled Cymru.
Cof Cymru: Cronfa ddata a ddatblygwyd gan Cadw yn cynnwys gwybodaeth am safleoedd hanesyddol dynodedig yng Nghymru, gan gynnwys adeiladau rhestredig, henebion cofrestredig a pharciau a gerddi cofrestredig.
Coflein: Y gronfa ddata ar-lein ar gyfer Cofnod Henebion Cenedlaethol Cymru, a gynhelir gan CBHC, sy’n cynnwys gwybodaeth a delweddau o filoedd o adeiladau hanesyddol, henebion, nodweddion tirwedd a safleoedd archeolegol.
Mapio Dwfn Archifau Ystad: Map gwe yn dangos haenau o ddelweddau digidol o fapiau hanesyddol yn ymwneud ag ardal yng ngogledd ddwyrain Cymru.
Adroddiadau Discovering Old Welsh Houses: Adeiladau hanesyddol ac adroddiadau dyddio cylchoedd coed ar gyfer tai cyn 1700 yng ngogledd Cymru.
Ffiniau Hanesyddol Cymru: Mapiau a gynhyrchwyd gan CBHC yn dangos ffiniau gweinyddol Cymru ganoloesol, gan gynnwys cymydau a chantrefi.
Nodweddu Tirwedd Hanesyddol – Clwyd-Powys: Adroddiadau yn dadansoddi cymeriad hanesyddol ardaloedd a ddiffinnir gan y Gofrestr o Dirweddau o Ddiddordeb Hanesyddol yng Nghymru.
Nodweddu Tirweddau Hanesyddol – Dyfed: Adroddiadau yn dadansoddi cymeriad hanesyddol ardaloedd a ddiffinnir gan y Gofrestr o Dirweddau o Ddiddordeb Hanesyddol yng Nghymru.
Nodweddu Tirweddau Hanesyddol – Morgannwg-Gwent: Adroddiadau yn dadansoddi cymeriad hanesyddol ardaloedd a ddiffinnir gan y Gofrestr o Dirweddau o Ddiddordeb Hanesyddol yng Nghymru.
Nodweddu Tirweddau Hanesyddol – Gwynedd: Adroddiadau yn dadansoddi cymeriad hanesyddol ardaloedd a ddiffinnir gan y Gofrestr o Dirweddau o Ddiddordeb Hanesyddol yng Nghymru.
Rhestr o Enwau Lleoedd Hanesyddol Cymru: Cronfa ddata chwiliadwy a map, a gynhelir gan CBHC, sy'n cofnodi miloedd o enwau lleoedd a gasglwyd o fapiau hanesyddol a ffynonellau eraill.
Lost Houses of Wales: Cronfa ddata o blastai gwledig sydd wedi’u dymchwel ac adfeiliedig yng Nghymru, a ddatblygwyd gan Dr Mark Baker.
Parks & Gardens – Wales: Cronfa ddata o barciau a gerddi hanesyddol yng Nghymru.
Welsh Ruins: Oriel o ffotograffau o blastai yng Nghymru gan Paul White.
Arolygon Amaethyddol Cymru: Fersiynau digidol o'r adroddiadau amaethyddol a gynhyrchwyd gan Walter Davies.
Curious Travellers: Argraffiad digidol o ddetholiad o lythyrau Thomas Pennant a thestunau Taith Gymraeg nas cyhoeddwyd o’r blaen.
Cyfres Beirdd yr Uchelwyr: Argraffiadau o 44 cyfrol o farddoniaeth Gymraeg a gynhyrchwyd gan feirdd bonedd rhwng c.1284-c.1550.
Dyddiaduron Dillwyn: Trawsgrifiadau o ddyddiaduron amrywiol aelodau o deulu Dillwyn, dan ofal Prifysgol Abertawe.
Guto’r Glyn: Argraffiad ar-lein o farddoniaeth Guto’r Glyn.
LIBRAL - The Library of Rural and Agricultural Literature: Copïau digidol o lenyddiaeth gynnar yn ymwneud ag amaethyddiaeth, a gynhelir gan Gymdeithas Hanes Amaethyddol Prydain.
Mapiau Ystadau Llyfrgell Genedlaethol Cymru: Detholiad o fapiau ystâd digidol sydd ym meddiant Llyfrgell Genedlaethol Cymru.
Penrhyn (Jamaica) Papers Online: Detholiad o gofnodion digidol o Archifau a Chasgliadau Arbennig Prifysgol Bangor yn ymwneud â phlanhigfeydd siwgr y teulu Pennant yn Jamaica ac ymwneud â chaethwasiaeth trawsatlantig.
Mapiau Degwm Cymru: Cronfa ddata chwiliadwy a map yn darparu mynediad i gopïau digidol o fapiau degwm a dosraniadau Cymreig, a gynhelir gan Lyfrgell Genedlaethol Cymru.
Papurau Newydd Cymru Ar-lein: Cronfa ddata chwiliadwy o bapurau newydd hanesyddol digidol yn ymwneud â Chymru, a gynhelir gan Lyfrgell Genedlaethol Cymru.
Ewyllysiau Cymru Ar-lein: Mynediad i’r ewyllysiau a’r cofnodion profiant a brofwyd yn y Llysoedd Eglwysig Cymreig cyn 1858, dan ofal Llyfrgell Genedlaethol Cymru.
Dyddiaduron William Bulkeley: Copïau digidol o ddyddiaduron William Bulkeley o'r Brynddu, Ynys Môn, dan ofal Archifau a Chasgliadau Arbennig Prifysgol Bangor.
Book Owners Online: Cyfeirlyfr o berchnogion llyfrau hanesyddol yn y DU.
Y Bywgraffiadur Cymreig: Bywgraffiadau unigolion a theuluoedd sydd wedi gwneud cyfraniad sylweddol i fywyd Cymru.
East India Company at Home: Banc ar-lein o erthyglau, blogiau ac astudiaethau achos a gynhyrchwyd gan brosiect East India Company at Home.
Geiriadur Prifysgol Cymru: Geiriadur hanesyddol safonol yr iaith Gymraeg.
Tai Hanesyddol Cymru: Straeon yn ymwneud ag adfer a rôl tai hanesyddol yn y Gymru gyfoes.
History of Parliament Online: Bywgraffiadau ASau, proffiliau etholaethau ac arolygon o dermau seneddol.
Podlediad Penrhyn: Podlediad aml-bennod yn archwilio hanes stad y Penrhyn, a grëwyd gan Dr Kayla Jones.
Trusted Source: Banc ar-lein o erthyglau a blogiau yn ymwneud â safleoedd a chasgliadau'r Ymddiriedolaeth Genedlaethol.
Bwletin Ymddiriedolaeth Gerddi Hanesyddol Cymru: Archif o gylchlythyr Ymddiriedolaeth Gerddi Hanesyddol Cymru, wedi'i olygu gan Glynis Shaw.
Amgueddfa Cymru – Casgliadau Ar-lein: Catalog ar-lein o gasgliadau treftadaeth a gedwir gan amgueddfeydd Amgueddfa Cymru.
Art UK: Cronfa ddata ar-lein o weithiau celf a gedwir gan sefydliadau cyhoeddus ledled y DU.
National Trust Collections: Cronfa ddata chwiliadwy o'r casgliadau treftadaeth sy'n perthyn i eiddo'r Ymddiriedolaeth Genedlaethol.
Casgliad y Werin Cymru: Cronfa ddata ar-lein o eitemau treftadaeth Cymru a gyfrannwyd gan gymunedau a sefydliadau ledled y wlad.
Deeds in Depth: Canllawiau ymchwil a ddarperir gan Brifysgol Nottingham ar ddeall gwahanol fathau o weithredoedd teitl.
Glossary of Legal Terms: Canllawiau ymchwil a ddarparwyd gan Brifysgol Nottingham ar y telerau cyfreithiol a geir yn rheolaidd mewn archifau ystadau.
Introduction to Deeds: Canllawiau ymchwil a ddarperir gan Brifysgol Nottingham.
Manorial Documents: Canllawiau ymchwil ar-lein a ddarperir gan yr Archifau Cenedlaethol.
Cylchgronau Cymru Ar-lein: Copïau digidol o gyfnodolion allweddol yn ymwneud â hanes a diwylliant Cymru, gan gynnwys rhifynnau cynnar o Archaeologia Cambrensis, Transactions of the Cymmrodorion Society, Welsh History Review a chyfnodolion a chyhoeddiadau nifer o gymdeithasau hanes sirol Cymru.
Mae ein hymchwil i hanes, diwylliant a thirwedd Cymru wedi’i hysbrydoli gan genedlaethau o ysgolheictod, yn adeiladu arnynt ac yn ymateb iddynt. Mae’r rhestr hon yn cyflwyno detholiad bach o’r gweithiau cyhoeddedig allweddol am Gymru sy’n llywio ein hymchwil ac yn ei roi mewn cyd-destun:
An Inventory of the Ancient Monuments in Glamorgan: Vol. IV, Part 1: The Greater Houses, CBHC (1981).
Lloyd Bowen, Early Modern Wales c.1536-c.1689: Ambiguous Nationhood (Caerdydd, 2022).
D. Carr, ‘The Making of the Mostyns: The Genesis of a Landed Family’, Transactions of the Honourable Society of Cymmrodorion 38 (1977), 137-59.
D. Carr, ‘Gwilym ap Gruffydd and the Rise of the Penrhyn Estate’, Welsh History Review 15 (1990), 1-20.
D. Carr, The Gentry of North Wales in the Later Middle Ages (Caerdydd, 2017).
Sarah Ward Clavier, Royalism, Religion and Revolution: Wales, 1640-1688 (Woodbridge, 2021).
Matthew Cragoe, An Anglican Aristocracy: The Moral Economy of the Landed Estate in Carmarthenshire, 1832-1895(Rhydychen, 1996)
Matthew Cragoe, Culture, Politics and National Identity in Wales 1832-1886 (Rhydychen, 2004).
John Davies, ‘The end of the great estates and the rise of freehold farming in Wales’, Welsh History Review 7, 2 (1974), 186-212.
John Davies, Cardiff and the Marquesses of Bute (Caerdydd, 1981).
John E. Davies, The Changing Fortunes of a British Aristocratic Family 1689-1976: The Cawdors and their Welsh Estates (Woodbridge, 2019).
R. Davies, The Revolt of Owain Glyn Dŵr (Rhydychen, 1995).
Chris Evans, Slave Wales: The Welsh and Atlantic Slavery (Caerdydd, 2010).
Colin Gresham, Eifionydd: A Study of Landownership (Caerdydd, 1973).
P. Griffith, Learning, Law and Religion: Higher Education and Welsh Society c.1540-1640 (Caerdydd, 1996).
P. Griffith, Power, Politics and County Government in Wales: Anglesey 1780-1914 (Llangefni, 2006).
Ralph A. Griffiths, The Principality of South Wales in the Later Middle Ages (Caerdydd, 1972).
Sally Harper, Music in Welsh Culture before 1650 (Aldershot, 2007).
David W. Howell, Land and People in Nineteenth-Century Wales (Llundain, 1977).
David W. Howell, Patriarchs and Parasites: The Gentry of South-West Wales in the Eighteenth Century (Caerdydd, 1986).
David W. Howell, The Rural Poor in Eighteenth Century Wales (Caerdydd, 2000).
David W. Howell, ‘The Land Question in Nineteenth-Century Wales, Ireland and Scotland’, Agricultural History Review61, 1 (2013), 96-101.
Melvin Humphreys, The Crisis of Community: Montgomeryshire 1680-1815 (Caerdydd, 1996).
Daniel Huws, Medieval Welsh Manuscripts (Caerdydd, 2000).
Brian Ll. James, ‘Great Landowners of Wales in 1873’, National Library of Wales Journal 14 (1965-66), 301-20.
David Jenkins, The Agricultural Community in South-West Wales at the turn of the Twentieth Century (Caerdydd, 1971).
Philip Jenkins, ‘The demographic decline of the landed gentry in the eighteenth century’, Welsh History Review 11, 1 (1982), 31-49.
Philip Jenkins, The Making of a Ruling Class: The Glamorganshire Gentry 1640-1790 (Caergrawnt, 1983).
Philip Jenkins, ‘The creation of an ‘‘ancient gentry’’: Glamorgan 1760-1840’, Welsh History Review 12, 1 (1984), 29-49.
Dafydd Johnston, Llên yr Uchelwyr: Hanes Beiriadol Llenyddiaeth Gymraeg 1300-1525 (Caerdydd, 2005).
David J. V. Jones, Before Rebecca: Popular Protest in Wales 1793-1835 (Llundain, 1973).
David J. V. Jones, Rebecca’s Children: A Study of Rural Society, Crime and Protest (Rhydychen, 1989).
Francis Jones, ‘An Approach to Welsh Genealogy’, Transactions of the Honourable Society of Cymmrodorion (1948), 303-466.
R. J. Jones, ‘Field Systems of North Wales’, in A. R. H. Baker and R. A. Butlin (eds.), Studies of Field Systems in the British Isles (Caergrawnt, 1973), pp. 430-79.
Ieuan Gwynedd Jones, Explorations and Explanations: Essays in the Social History of Victorian Wales (Llandysul, 1981).
Gwynfor Jones, Wales and the Tudor State (Caerdydd, 1989).
Gwynfor Jones, Concepts of Order and Gentility in Wales 1540-1640 (Llandysul, 1992).
Gwynfor Jones, The Welsh Gentry 1536-1640: Images of Status, Honour and Authority (Caerdydd, 1998).
Gwynfor Jones, ‘The Welsh Gentry and the image of the Cambro-Briton’, Welsh History Review 20, 4 (2001), 615-55.
Pierce Jones, Medieval Welsh Society, ed. J. Beverley Smith (Caerdydd, 1972).
Peter Lord, The Visual Culture of Wales: Imaging the Nation (Caerdydd, 2000).
William Linnard, Welsh Woods and Forests: A History (Caerdydd, 1982).
Thomas Lloyd, The Lost Houses of Wales, SAVE Britain’s Heritage (2nd edn., 1989).
Thomas Lloyd, ‘Country-house libraries of the eighteenth and nineteenth centuries’, yn Philip H. Jones ac Eiluned Rees (gol.), A Nation and its Books: A History of the Book in Wales (Aberystwyth, 1998), pp. 135-46.
Joanna Martin, Wives and Daughters: Women and Children in the Georgian Country House (Llundain ac Efrog Newydd, 2004).
J. Moore-Colyer, ‘The Land Agent in Nineteenth-Century Wales’, Welsh History Review 8, 4 (1977), 401-25.
J. Moore-Colyer, ‘Landowners, farmers and language in the nineteenth century’, yn Geraint H. Jenkins (gol.), The Welsh Language and its Social Domains 1801-1911 (Caerdydd, 2000), pp. 81-100.
Kenneth O. Morgan, Wales in British Politics 1868-1922 (Caerdydd, 1980).
Prys Morgan, ‘From a death to a view: The Hunt for the Welsh Past in the Romantic Period’, yn Eric Hobsbawm a Terence Ranger (gol.), The Invention of Tradition (Caergrawnt, 1983), pp. 43-100.
Huw Owen (gol.), Settlement and Society in Wales (Caerdydd, 1989).
Huw Pryce (gol.), Literacy in Medieval Celtic Societies (Caergrawnt, 1998).
Eiluned Rees, ‘An introductory survey of 18th century Welsh Libraries’, Journal of the Welsh Bibliographic Society 10 (1966-71), 197-258.
Peter Roberts, ‘The decline of the Welsh squires in the eighteenth century, National Library of Wales Journal 13 (1963-64), 157-73.
Peter R. Roberts, ‘Tudor Wales, National Identity and the British Inheritance’, yn Brendan Bradshaw a Peter R. Roberts (gol.), British Consciousness and Identity: The Making of Britain, 1533-1707 (Caergrawnt, 1998), pp. 8-42.
P. Siddons, The Development of Welsh Heraldry, 4 Vols. (Aberystwyth, 1991-2007).
Llinos Beverley Smith, ‘The gage and the land market in late medieval Wales’, Economic History Review, 2nd Series 29, 4 (1976), 430-79.
Peter Smith, Houses of the Welsh Countryside, CBHC (2nd Edn., 1988).
John Steegman, A Survey of Portraits in Welsh Houses, 2 Cyf. (Caerdydd, 1957-62).
Dorothy Sylvester, The Rural Landscape of the Welsh Borderland (Llundain, 1969).
Colin Thomas, ‘Estate surveys as sources in historical geography’, National Library of Wales Journal 14, 4 (1966), 451-68
Colin Thomas, ‘Patterns and Processes of Estate Expansion’, Journal of the Merioneth Historical & Record Society 6 (1972), 333-42.
Colin Thomas, ‘Place-name studies and agrarian colonization in north Wales’, Welsh History Review 10, 2 (1980), 154-71.
Hilary Thomas, A Catalogue of Glamorgan Estate Maps, Archifau Morgannwg (1992)
Peter D. G. Thomas, Politics in Eighteenth-Century Wales (Caerdydd, 1992).
Herbert M. Vaughan, The South Wales Squires (Llundain, 1925).
Eurwyn Wiliam, The Welsh Cottage: Building Traditions of the Rural Poor 1750-1900, CBHC (2011).
David Williams, The Rebecca Riots: A Study in Agrarian Discontent (Caerdydd, 1955).
