Cylch Ieithyddiaeth Bangor: The Social Perceptions of Traditional and New Speaker Accents in Welsh
Dr Ianto Gruffydd
[Digwyddiad iaith Saesneg] Bydd Dr Ianto Gruffydd (Prifysgol Bangor) yn cyflwyno ei ymchwil PhD ar ganfyddiadau cymdeithasol acenion siaradwyr traddodiadol a newydd yn y Gymraeg. Dewch draw neu ymunwch â ni ar-lein!
Crynodeb:
Mae astudiaethau canfyddiad yn sosioieithyddiaeth wedi dangos bod pobl yn gwerthuso’i gilydd yn gymdeithasol i raddau sylweddol ar eu hacen (e.e. Loureiro-Rodriguez et al. 2013) a bod amrywiolion ieithyddol penodol yn gallu cysylltu’n gynhenid i werthusiadau (e.e. Schleef & Flynn 2015). Mae gwerthusiadau cymdeithasol negyddol wedi cael eu dangos i arwain at wahaniaethu tuag at grwpiau penodol (e.e. Lippi-Green, 2012).
Yn achos Cymraeg, mae’r datblygiad addysg gyfrwng Cymraeg a chyfleoedd dysgu iaith mewn addysg gyfrwng Saesneg ac addysg oedolion wedi arwain at gynnydd siaradwyr Newydd, pwy na wnaeth caffael Cymraeg yn y cartref (cymh. Siaradwyr Traddodiadol). Er gwaethaf gwaith rhagarweiniol ar werthusiadau cymdeithasol amrywiaethau siaradwyr Newydd (Robert, 2009) ac amrywiaeth cymdeithasol (Mayr et al. 2017; Morris 2017, 2021; Mennen et al. 2020), ychydig iawn yn hysbys am werthusiad cymdeithasol acennau yn Gymraeg.
Mae’r astudiaeth bresennol yn ceisio goleuo canfyddiad cymdeithasol acennau Cymraeg. Rydym yn cyfeirio at y cwestiynau isod:
CY1: Pa mor gywir gall siaradwyr Iaith gyntaf Cymraeg yn adnabod cefndir ieithyddol siaradwyr eraill, yn seiliedig ar acen?
CY2: Pa werthusiadau cymdeithasol yn gysylltiedig ag acennau gwahanol a chefndiroedd siaradwyr?
CY3: Pa nodweddion segmentol a phrosodig yn cymeriadu’r acennau gwahanol siaradwyr Cymraeg, yn ôl gwrandawyr?