Bydd y cyllid hwn yn cefnogi 17 o ganolfannau ymchwil ledled Cymru, gan gynnwys pum sefydliad newydd, i hybu ymchwil ac arloesi ym maes iechyd a gofal cymdeithasol.
Trwy'r cyllid hwn, bydd ymchwilwyr Prifysgol Bangor yn helpu i gynnal sawl canolfan flaenllaw o dan y categori cyllid cynaliadwyedd. Mae'r rhain yn cynnwys:
- Economeg Iechyd a Gofal Cymru
- Uned Ymchwil Arennau Cymru
- Canolfan Ymchwil Gofal Cychwynnol a Brys Cymru (Canolfan PRIME Cymru)
- Canolfan Genedlaethol Iechyd Meddwl
Yn ogystal â chynnal y canolfannau hyn, mae gan ymchwilwyr Prifysgol Bangor rôl arwyddocaol wrth arwain datblygiad dwy ganolfan ymchwil newydd a ariennir o dan y categori gwobrau catalytig. Bydd y canolfannau hyn yn datblygu gallu mewn meysydd o angen iechyd a gofal cymdeithasol a chryfder sy'n datblygu yng Nghymru.
Canolfan Ymchwil Iechyd Merched Cymru
Bydd y ganolfan hon yn ganolbwynt byd-eang ar gyfer ymchwil, arloesi a chyd-gynhyrchu ym maes iechyd merched. Ei chenhadaeth yw mynd i’r afael ag anghydraddoldebau hirsefydlog mewn iechyd merched trwy bedwar maes ffocws thematig, a dileu’r anghydraddoldebau hynny:
- Atal a Thrawsnewidiadau Iach - Hyrwyddo mesurau ataliol a chefnogi trawsnewidiadau iach trwy gydol oes.
- Cyflyrau Cynnar a Gydol Oes - Gwella diagnosis, triniaeth a gofal ar gyfer cyflyrau sy'n effeithio ar ferched ar hyd eu hoes.
- Cyflyrau prin ac sydd â stigma yn eu cylch - Taflu goleuni ar gyflyrau sy'n cael eu hanwybyddu a'u stigmateiddio sy'n effeithio'n anghymesur ar ferched.
- Cymunedau sy'n cael eu Tanwasanaethu - Mynd i'r afael â gwahaniaethau a rhwystrau i fynediad at ofal iechyd mewn poblogaethau sydd wedi’u hymyleiddio.
Dywedodd yr Athro Jane Noyes, arweinydd Prifysgol Bangor ar gyfer y Ganolfan Ymchwil Iechyd Merched:
“Mae gwaith y Ganolfan Ymchwil Iechyd Merched yn cyd-fynd â nodau Cynllun 10 Mlynedd Iechyd Merched Gwasanaeth Iechyd Gwladol Cymru a gyhoeddwyd gan Lywodraeth Cymru ym mis Rhagfyr 2024. Rydym am wneud ymchwil flaengar a fydd yn mynd i’r afael ag anghydraddoldebau hysbys trwy gydweithio amlddisgyblaethol â’r byd academaidd, gofal iechyd, y llywodraeth, busnesau, a’r trydydd sector.”
Canolfan Ymchwil i Wasanaethau Golwg
Bydd y ganolfan arloesol hon yn gwneud ymchwil i hysbysu a gwneud y gorau o wasanaethau i unigolion sy'n byw gyda phroblemau golwg. Gyda dull amlddisgyblaethol, bydd y ganolfan yn archwilio atebion sy'n rhychwantu gofal sylfaenol a gofal yn yr ysbyty, yn ogystal â gwasanaethau adsefydlu a chefnogaeth yn y gymuned. Bydd y Ganolfan yn canolbwyntio ar wella mynediad at wasanaethau gofal llygaid a lleihau oedi, trawsnewid cefnogaeth â cholli golwg ac adsefydlu, a defnyddio data a thechnoleg i ddarparu atebion gofal personol.
Dywedodd Diane Seddon, Cyfarwyddwr Ymchwil yn Ysgol Gwyddorau Iechyd Prifysgol Bangor:
“Mae’r cyllid hwn yn hollbwysig i gefnogi ymchwil o ansawdd uchel sy’n cael effaith gyda chymwysiadau yn y byd go iawn. Rwy’n falch iawn o weithio gyda’r Ganolfan Ymchwil Gwasanaethau Golwg newydd i ddatblygu ymchwil gofal cymdeithasol sy’n llywio datrysiadau polisi ac ymarfer mewn gwasanaethau gweledigaeth gyda thrylwyredd gwyddonol.”
Mae'r buddsoddiad o £49 miliwn yn tanlinellu ymrwymiad Cymru i gefnogi rhagoriaeth ymchwil a mynd i'r afael â heriau iechyd a gofal cymdeithasol allweddol. Mae cyfraniadau Prifysgol Bangor yn amlygu ymroddiad y sefydliad i hyrwyddo gwybodaeth a sicrhau effaith ystyrlon i gymunedau ledled Cymru a thu hwnt.
I gael rhagor o wybodaeth am y cyhoeddiad hwn, ewch i Ymchwil Iechyd a Gofal Cymru.
