Ymestyn y Food Dudes yn ninas Wolverhampton

Mae Ymddiriedolaeth Gofal Sylfaenol GIG Dinas Wolverhampton, sydd wedi arloesi ym Mhrydain drwy fabwysiadu defnydd cynllun Food Dudes i annog plant ysgol i fwyta rhagor o ffrwythau a llysiau, wedi penderfynu ymestyn y cynllun am ddwy flynedd arall.

Wedi’i ddatblygu gan Uned Ymchwil Bwyd a Gweithgaredd Ysgol Seicoleg Prifysgol Bangor, cafodd y cynllun ei gyflwyno yn Ionawr 2009. Roedd wedi’i gynllunio i redeg tan Ragfyr 2011, gan fod o fudd i 20,000 o ddisgyblion Ysgolion cynradd ac arbennig – ar gost o £500,000.

Wrth groesawu’r newyddion, dywedodd yr Athro Fergus Lowe, Dirprwy Is-Ganghellor y Brifysgol â chyfrifoldeb dros arloesi â’r ymchwil: “Mae project y Food Dudes yn Wolverhampton wedi bod yn llwyddiant ysgubol, ac wedi cael cydnabyddiaeth ar ffurf Gwobr Aur y Prif Swyddog Meddygol. Felly, rydym yn falch fod yr Ymddiriedolaeth wedi penderfynu ymestyn y cynllun am ddwy flynedd arall. Mae hon yn esiampl yr ydym yn gobeithio y bydd sawl rhanbarth yng Nghymru a Lloegr yn ei hefelychu.”

Wolverhampton yw’r ddinas gyntaf i gyflwyno’r cynllun trwyddi draw yn y DU ac, erbyn hyn, mae 48 o’r 84 ysgol gynradd ac arbennig yn y ddinas wedi cymryd rhan. Cytunodd aelodau’r Bwrdd yn ddiweddar i ymestyn y rhaglen tan Ragfyr 2013 gan ganiatáu i 9,000  o blant ychwanegol fanteisio arno.

Mae’r cynllun yn defnyddio pedwar cymeriad cartŵn – y Food Dudes – i annog plant i fagu hoffter o ffrwythau a llysiau, eu hannog i’w bwyta gartref ac  i ymfalchïo yn eu mwynhad o fwyd iach.

Yng nghyfnod 16-diwrnod cyntaf y cynllun, mae’r disgyblion yn profi pedwar llysieuyn o liwiau, teimlad a dwysedd gwahanol. Maent yn derbyn gwobrau bychain fel peli jyglo, pensil neu pedomedr i’w hannog i flasu’r cynnyrch droeon. Mae’r athrawon hefyd yn rhoi esiampl dda drwy brofi’r un bwyd â’r disgyblion, ac mae pob disgybl yn derbyn pecyn gwybodaeth i fynd adref er mwyn eu hannog i fwyta mwy o ffrwythau a llysiau gyda’u teuluoedd.

Yn yr ail gyfnod, mae’r plant yn cael eu hannog i barhau i fwyta ffrwythau a llysiau, ac mae siartiau yn y dosbarth yn cofnodi beth mae pawb wedi’i fwyta, gan ennill mwy o wobrau a thystysgrifau Food Dudes.

Mae’r fenter yma eisoes yn dangos gwelliannau syfrdanol mewn arferion bwyta. Cwblhaodd y Brifysgol ymchwil ar chwe ysgol y llynedd. Dangosodd y rhain bod plant yn cynyddu’r maint o ffrwythau roeddent yn ei fwyta o 54% a llysiau o 48%. Yn y cyfamser, roedd y maint o fyrbrydau siwgraidd a bras wedi gostwng o 20%.

Wedi cymryd rhan yn y rhaglen, mae ysgolion yn cael eu monitro am flwyddyn arall i weld a oes lleihad yn y maint o ffrwythau a llysiau sy’n cael ei bwyta. Mae’r wybodaeth a gasglwyd wedi dangos nad hyn sy’n digwydd. I’r gwrthwyneb, mae’r ysgolion yn cynyddu ac yn cynnal y gwelliant mewn bwyta ffrwythau a llysiau.

Mae’r fenter wedi bod yn benodol lwyddiannus mewn ysgolion arbennig, lle mae cyraeddiadau neilltuol yn cynnwys bachgen 10 oed nad oedd erioed wedi bwyta bwyd solet ond a oedd, ar ôl rhan gyntaf y rhaglen, yn blasu a bwyta ffrwythau a llysiau gyda gweddill ei ddosbarth – newid byd iddo ef a’i deulu. Yn ddiweddar daeth bachgen arall ag anghenion arbennig yn  bencampwr mewn bwyta ffrwythau a llysiau ac enillodd dystysgrif pencampwr, sef y wobr uchaf o fewn y cynllun.

Hyd yn hyn, pedair o’r saith ysgol arbennig yn y ddinas sydd wedi cymryd rhan, a bydd y tair ysgol sy’n weddill yn cymryd rhan yn y flwyddyn olaf.

Nod y Food Dudes yw cynyddu a pharhau’r arfer o fwyta ffrwythau a llysiau ymysg plant 4-11 oed, fel bod hynny’n dod yn arferiad iddynt trwy gydol eu hoes. Mae’r cynllun yn profi’n llwyddiannus iawn yn Lloegr, yn Iwerddon, yn yr Eidal ac mewn gwledydd eraill. Ym mis Mai, enillodd Tîm y Food Dudes a’r Ymddiriedolaeth Gofal Sylfaenol wobr glodfawr medal aur y Prif Swyddog Meddygol dros iechyd cyhoeddus.

 Am fwy o wybodaeth, ewch i www.fooddudes.co.uk

Dyddiad cyhoeddi: 14 Rhagfyr 2010