Thema Bioamrywiaeth, Cadwraeth a'r Cynefin
Ymchwil arloesol mewn ystod lawn o gynefinoedd morol, o ranbarthau pegynol i'r trofannau, ynghyd â gwaith ar wahanol lefelau o’r systemau hynny, ar y lefel ffisegol ac ecolegol.
Glannau creigiog: Swyddogaeth aflonyddwch naturiol a dynol, graddiannau ffisegol, cystadleuaeth, rhyngweithiadau troffig, cyflenwad larfaol a chyflwr ffisiolegol ar recriwtio a bioamrywiaeth.
Morfeydd heli: Swyddogaeth aflonyddwch naturiol a gweithgareddau dynol ar ddyfalbarhad, sefydlogrwydd a bioamrywiaeth yn y ffactorau sy'n gyrru parhad hirdymor morfeydd heli. Morfeydd heli fel cynefinoedd magu.
Moroedd Sgafell: Effeithiau gyrwyr amgylcheddol ac anthropogenig (e.e. pwysau drwy weithgareddau pysgota, newid yn symudedd gwely'r môr) ar fioamrywiaeth a threfniadaeth gymunedol cynefinoedd Môr Iwerddon a Môr y Gogledd.
Ecosystemau pegynol: Cefnfor yr Arctig a'r Antarctig: Dylanwad cynhesu ac effeithiau anthropogenig ar fioleg atgenhedlu, bioamrywiaeth a chyplu benthig-eigionol-atmosfferig.
Riffiau cwrel Môr y Caribi, y Cefnfor Tawel a Chefnfor yr India. Dylanwad gyrwyr bioffisegol ac anthropogenig ar fioamrywiaeth systemau cwrel, o facteria i siarcod.
Mangrofau De-ddwyrain Asia, Dwyrain Affrica a Gwlff Arabia. Swyddogaeth mangrofau mewn dal a storio carbon a diogelu'r arfordir.
Yr hyn sy’n achosi dirywiad mewn poblogaethau anifeiliaid. Canolbwyntio ar fertebratau y môr, megis morloi, dolffiniaid ac adar y glannau.
Symudiad a dosbarthiad morfilod, mamaliaid adeindroed, ac adar y môr, a sut mae hynny'n cysylltu ag ansawdd cynefinoedd benthig ac eigioneg.
Modelau o wasgariad larfaol, adferiad cysylltedd poblogaeth a deinameg metaboblogaeth mewn infertebratau môr.
Swyddogaeth aflonyddwch anthropogenig a naturiol mewn patrymau strwythur cymunedol ar wahanol raddfeydd gofodol.
Cynefinoedd benthig ac eigionol a yrrir gan brosesau ffisegol yn y golofn ddŵr (e.e. tonnau a’r llanw).
Gyrwyr hydrodynamig, gwaddodegol a biolegol ar ddeinamig cydlynol ac anghydlynol gwely'r môr.
Fflycsau maetholion, gronynnau, cludiant gwaddod a llygryddion o ffynonellau pwynt a ffynonellau gwasgaredig (afonydd trwy fôr bas i amgylcheddau môr dwfn).
Thema Y Cefnfor a'r hinsawdd sy'n newid
Mynd i’r afael â phynciau hollbwysig sy’n ymwneud â newid yn yr hinsawdd a’r cefnforoedd a’u heffeithiau ar yr ecosystem forol trwy gyfuniadau o astudiaethau maes ac astudiaethau arbrofol yn ogystal â modelu.
Cynefino, addasu, ymwrthedd a gwytnwch – ymatebion ffisiolegol a hanes bywyd organebau’r môr i newid amgylcheddol.
Uwchraddio ymatebion unigol i boblogaethau Effeithiau tywydd poeth a digwyddiadau eithafol eraill ar organebau e.e. cannu cwrel.
Tirlithriadau tanddwr a newid hinsawdd: amlder digwyddiadau sy’n achosi newid a storio carbon yn y cefnfor dwfn.
Modelu cyflwr y cefnfor yn y gorffennol, y presennol a'r dyfodol.
Swyddogaeth y llanw mewn cymysgu a chylchredeg cefnforoedd yn ystod cyfnodau daearegol y gorffennol
Ail-greu amgylchedd y môr ar amserlenni daearegol a hanesyddol.
Effaith y cefnfor ar ddynameg graddfa amser hir llenni iâ.
Nodi a pharametryddu prosesau sy'n gyrru cymysgu fertigol yn y cefnfor pegynol.
Mesur effaith trolifau ar ddosbarthiad gwres a halen yn y cefnforoedd pegynol.
Y Môr Iwerydd yn dylanwadu ar Gefnfor yr Arctig.
Llifogydd arfordirol ac aberol.
Cyfrannu at ddatblygu amddiffynfeydd arfordirol trwy ddulliau cynaliadwy.
Mesur swyddogaeth stormydd ar ddeinameg gwely'r môr a deinameg arfordirol.
Thema Cefnfor Cynaliadwy
Cyfrannu at ddefnyddio deunyddiau mewn ffordd gynaliadwy - yn lleol ac yn fyd-eang.
Cyfuno modelu ac arsylwadau i nodweddu adnodd ynni adnewyddadwy'r môr.
Deall yr adborth rhwng echdynnu ynni a'r amgylchedd.
Optimeiddio datblygiad safleoedd ar raddfa fewn-arae a rhyng-arae er mwyn gwneud y mwyaf o gynnyrch ynni tra'n lleihau costau ac optimeiddio’r effaith amgylcheddol.
Defnyddio prosesau rhewlifol a daearegol o’r gorffennol i ddeall a rhagweld yn well ystyriaethau geodechnegol ar gyfer datblygiadau ynni adnewyddadwy heddiw ac yn y dyfodol.
Datblygu technegau ar gyfer dyframaethu cynaliadwy. Canolbwyntio ar bysgod cregyn megis corgimychiaid, cregyn gleision, wystrys, a chregyn bylchog.
Deall prosesau a swyddogaethau ecolegol sy'n llywio iechyd pysgod cregyn.
Ailstocio wystrys Ewropeaidd.
Cydweithio’n agos gyda’r sector cyhoeddus a’r sector preifat.
Ansawdd dŵr, pysgod cregyn ac iechyd y cyhoedd.
Darparu’r sail tystiolaeth ar gyfer rheoli pysgodfeydd yn gynaliadwy.
Mesur effeithiau ecosystem pysgota ar ecosystemau gwely'r môr.
Monitro deinameg poblogaeth pysgod asgellog a physgod cregyn.
Cydweithio â’r diwydiant pysgota a chyfrannu at newidiadau yn y modd y caiff pysgodfeydd Cymru eu rheoli.
Projectau perthnasol:
Sicrhau dealltwriaeth o gyfraniadau mangrofau, morfeydd heli, morwellt a gwely’r môr at storio carbon.
Helpu i sefydlu project cyntaf y byd i fasnachu tystysgrifau carbon glas, yn deillio o warchodaeth gymunedol coedwigoedd mangrof (Mikoko Pamoja, Kenya).
Cyfrannu at ddatblygu a gweithredu ardaloedd morol gwarchodedig ym Môr Iwerddon ac mewn riffiau cwrel Ynysoedd y Caiman, Archipelago Chagos a'r Cefnfor Tawel.
Cyfrannu at newid polisi llywodraeth tiriogaethau tramor y Deyrnas Unedig trwy ddynodi ardaloedd morol gwarchodedig.
Thema Cefnfor Dynol
Cyfrannu at ryngweithio mwy cytbwys rhwng cymdeithasau dynol a natur.
Gweithio gyda rheolwyr diwydiannau bwyd a dyframaethu i leihau tlodi a datblygu adnoddau cynaliadwy.
Sicrhau diogelu’r cyflenwad bwyd, dim tlodi a chydraddoldeb rhywiol trwy weithio gyda chymunedau arfordirol a diwydiannau pysgota.
Deall peryglon arfordirol a morol i bobl, bwyd a’r amgylchedd yn y dyfodol, eu risgiau canfyddedig a sut mae hyn yn dylanwadu ar wytnwch mewn cymunedau ac at newid ymddygiad.
Hyrwyddo Iechyd Cyfunol pobl a'r blaned trwy gael gwell dealltwriaeth o gysylltiadau dynol-natur ac ymddygiad dynol mewn cyd-destun cadwraeth.
Gwasgariad ffisegol a biolegol deunyddiau plastig yn yr amgylchedd morol.
Diraddiad macro-blastigion yn ficroblastigion trwy brosesau ffisegol a bioddaeargemegol.
Mesur ffynonellau llygryddion ar bysgod cregyn ac effeithiau ehangach ar ddyframaethu.
Rhagfynegi digwyddiadau cyfansawdd eithafol sy’n achosi llifogydd, llygredd, a newid morffolegol.
Mesur symudedd gwely'r môr o amgylch isadeiledd a cheblau o dan y môr.
Cyfrannu at ddatblygu mesurau lliniaru arfordirol cynaliadwy gydag effeithiau ecolegol cadarnhaol.
Geoberyglon sy'n effeithio ar ddefnydd arfordirol yn y presennol.
Tirlithriadau tanddwr fel geoberyglon: tswnami, difrod i isadeiledd tanddwr, a fflycsau llygryddion.
Modelu ehangu amrywiaeth o rywogaethau.
Cyfrannu at ddileu rhywogaethau ymledol mewn marinas.
Cynnal dadansoddiad cymharol o ymatebion rhywogaethau ymledol a chystadleuwyr brodorol i newid yn yr hinsawdd.
Mesur effaith pathogenau ar bysgod cregyn.
Astudio effeithiau rhaeadru pathogenau ar ddyframaethu.
Clefydau cwrel a'u heffeithiau.